تحلیل پیکره بندی فضایی، معماری دستکند ایران، با نگاهی به معماری روستاهای کندوان و میمند با استفاده از تکنیک نحو فضا

دستکند گونه ای خاص از معماری به شمار می رود که در برخی از نقاط ایران و جهان در دامنه کوه ها و تپه ها شکل گرفته و بدون استفاده از مصالح مصنوعی و فقط با حفاری در دل طبیعت برای تولید فضا به کار رفته است. معماری دستکند یکی از شاهکار های معماری ایرانی محسوب می شود که در جهان نیز توانسته هنری فاخر معرفی شود. بنابراین پرداختن به نحو چیدمان فضا در این نوع از معماری، مشتمل بر سکونتگاه های خاص، امری مهم و درخور اهمیت است. در پژوهش حاضر روابط فضایی معماری خانه های دو روستای کندوان و میمند بررسی می شود، همچنین شاخصه های فضایی موثر چیدمان فضا در معماری صخره ای (دستکند) در این دو روستا شناسایی و درنهایت، با توجه به داده های حاصل از پژوهش، به تفاوت ها و شباهت های فضایی حاکم بر معماری دو روستایی کندوان و میمند پرداخته می شود. در این پژوهش با روش های توصیفی  تحلیلی و شبیه سازی و استدلال منطقی انجام شده، همچنین برای تکمیل مراحل پژوهش از ابزار های مطالعاتی، کتابخانه ای، و مشاهده دقیق نمونه ها استفاده گردیده است. با استفاده از روش مطالعات میدانی از بین خانه های برداشتی، ۵ خانه در روستای میمند و ۵ خانه در روستای کندوان، به صورت تصادفی، برداشت شده و برای تحلیل پلان های دو روستا از نرم افزار space syntax بهره گرفته شده است. از نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که نحو فضایی سکونتگاه های روستای کندوان با میمند تفاوت های بسیاری دارند، به گونه ای که فضاهای خانه های روستای کندوان از ارتباط و هم پیوندی بالاتر و راندمان عملکردی بهتری نسبت به سکونتگاه های میمند برخوردار هستند و همچنین، در این خانه ها مانند معماری سنتی ایرانی به حوزه های خانه و حریم های خصوصی و نیمه خصوصی به خوبی توجه شده است، که این امر در بین خانه های روستای کندوان، به دلیل دارا بودن بیشترین عمق فضایی، بیشتر احساس می شود.

کلیدواژه ها:

معماری دستکند ، معماری صخرهای ، نحو فضا ، کندوان ، میمند