چشم انداز تغییرات زمانی-مکانی تبخیر و تعرق در حوضه آبریز کارون طی دوره های آتی و تحت سناریوهای انتشار گازهای گلخانه ای

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیای طبیعی، دوره: 14، شماره: 54
  • کد COI اختصاصی: JR_JOPG-14-54_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 380
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین بهزادی کریمی

دانشجوی دکترای آب و هواشناسی، دانشگاه یزد

غلامعلی مظفری

استاد آب و هواشناسی، دانشگاه یزد

کمال امیدوار

استاد آب و هواشناسی، دانشگاه یزد

احمد مزیدی

دانشیار آب و هواشناسی، دانشگاه یزد

چکیده

انتشار بیش ازحد گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی موثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به کارگیری مدل ریز گردانی LARS-WG۶ و خروجی مدل گردش عمومی جو HadGEM۲-ES، تحت سناریوهای مختلف RCPs برای سه دوره ۲۰۴۰-۲۰۲۱، ۲۰۶۰-۲۰۴۱ و ۲۰۸۰-۲۰۶۱ نسبت به دوره پایه (۲۰۱۵-۱۹۹۶) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله، متوسط سالانه دمای حداقل در سطح حوضه، بین ۲/۱ تا ۴/۳ و دمای حداکثر بین ۳/۱ تا ۷/۳ درجه سلسیوس در دوره های آتی نسبت به دوره پایه، افزایش می یابد. مقدار تبخیر و تعرق، در مقیاس های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در اقلیم آتی، در مقایسه با شرایط فعلی افزایش خواهد یافت؛ به طوری که بیشترین مقدار افزایش تبخیر و تعرق سالانه، در دوره آینده دور و تحت سناریو RCP۸.۵ برابر با ۳/۱۲ درصد نسبت به دوره پایه خواهد بود. نمودار جعبه ای بیست ساله در دوره های آتی و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که بیشترین عدم قطعیت تبخیر و تعرق در دوره ۲۰۸۰-۲۰۶۱ و به ترتیب تحت سناریوهای انتشار RCP۸.۵ و RCP۴.۵ است. بر اساس نتایج حاصل از نقشه های پهنه بندی تغییرات تبخیر و تعرق سطح حوضه، بیشترین میزان تغییرات تبخیر و تعرق، طی دوره ۲۰۸۰-۲۰۶۱ و تحت سناریو RCP۸.۵ در مناطق غربی حوضه رخ خواهد داد. با توجه به اینکه رودخانه کارون از مناطق کوهستانی شمال حوضه سرچشمه می گیرد؛ لذا، افزایش دما و به تبع آن افزایش تبخیر و تعرق در دوره های زمانی آینده، موجب کاهش سطح پوشش برف در منطقه موردمطالعه شده و اثرات منفی زیادی بر روی جریان رودخانه کارون و در نتیجه کاهش منابع آب حوضه خواهد داشت.

کلیدواژه ها

تغییر اقلیم, تبخیر و تعرق, هارگریوز-سامانی, مدل LARS-WG۶, حوضه آبریز کارون

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.