گذار انرژی و تاثیر آن بر امنیت دریانوردی در خلیج فارس

با تغییر ترکیب انرژی جهانی به سمت منابع کم کربن، دنیای انرژی درحال ورود به عصر ازهم گسیختگی است. گذار جهانی انرژی بی وقفه ادامه دارد، اما آهنگ تغییرات در همه مناطق به یک اندازه نیست. در این میان، خلیج فارس چهره منحصربه فردی از گذار انرژی به نمایش گذاشته است که برپایه آن اگرچه مجموع تقاضای انرژی از این منطقه طی دو دهه گذشته تقریبا ثابت مانده، اما سهم منابع خلیج فارس در سبد مصرف کشورها و مناطق گوناگون جهان هیچ نسبتی با آن ندارد. گذار انرژی در خلیج فارس بیشتر به شکل تغییر الگوی ترانزیت انرژی از منطقه بهسمت بازارهای مصرف فهم میشود. از این رو، دورنمای کلی مقاله حاضر را کشف پیامدهای گذار جهانی انرژی بر امنیت دریانوردی خلیج فارس تشکیل میدهد. پرسش اصلی مقاله این است که «گذار جهانی انرژی تحت چه شرایطی امنیت دریانوردی در خلیج فارس را متحول خواهد ساخت؟» پاسخ اولیه این بوده است که «گذار جهانی انرژی تنها در صورت ارتقای همکاری های ژئواکونومی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس-چین به سطح همکاری نظامی و امنیتی منجر به تغییر الگوی امنیت دریانوردی در خلیج فارس خواهد شد.» چارچوب مفهومی حاکم بر مطالعه حاضر را ژئوپلیتیک گذار انرژی تشکیل می دهد. یافته های پژوهش که برپایه روش شناسی استنباطی به دست آمده اند، علاوه بر تصدیق فرضیه مقاله به این نتیجه منتهی میشوند که اگرچه تغییر در ژئواکونومی احتمالا با تغییر در ژئوپلیتیک همراه خواهدبود، اما تحقق آن در شرایط فقدان تحولات راهبردی و نظامی چندین دهه طول خواهدکشید.

کلیدواژه ها:

امنیت کشتیرانی ، خلیج فارس ، گذار انرژی ، امنیت انرژی ، الگوی تقاضای انرژی