تحلیل و اولویت بندی ریسک های صنایع پتروشیمی با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی(EFA) و تکنیک تصمیم گیری چند معیاره (MARCOS) (مورد مطالعه طرح احداث واحد الفین)

با درنظر گرفتن اهمیت پروژه های نفت، گاز و پتروشیمی در ارزآوری و اشتغال زایی در دوران کنونی سیاسی و اقتصادی و نقش آن در برنامه توسعه کشور که اغلب در شرایط محیطی با عدم قطعیت بالا اجرا می شود، به نظر می رسد رفته رفته روش های مدیریت ریسک توجه مدیران دست اندرکار پروژه ها را به خود جلب کرده است. در این میان نقش محققان در توسعه این روش ها و کاربردهای مختلف تئوری های تصمیم گیری برای فرآهم آوردن اطلاعات مورد نیاز برای اخذ تصمیمات کلیدی پروژه برجسته شده است. در این مقاله نویسندگان سعی دارند با بررسی انواع ریسک های متوجه سازمان پروژه محور در فاز احداث صنایع پتروشیمی در یک مطالعه موردی در کشور، ریسک های منتخب خبرگان و متخصصان شاغل در مورد مطالعه و رتبه بندی کنند. در این پژوهش ابتدا ۱۵۸ ریسک حائز اهمیت در فاز احداث توسط خبرگان و شاغلین در صنعت نفت ، گاز و پتروشیمی شناسایی گردید و در ادامه توسط روش تصمیم گیری چند معیاره Topsis اولویتبندی گردید و سپس ۱۰ ریسک برتر با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی (Exploratory Factor Analysis) بر اساس صفات مشترک به یک یا چند عامل محدود شد و پس از آن روابط بین عوامل استخراج گردید و فاکتورهای پنهانی که ریسک ها به آنها مرتبط می باشند شناسایی گردید و در نهایت با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره (Marcos) ریسک ها به ترتیب اولویت از لحاظ اهمیت آن ها با توجه به معیار های زمان، هزینه، کیفیت (عملکرد) و با در نظر گرفتن ماهیت صنعت پتروشیمی که شامل محصولات بالا دستی و پایین دستی به صورت اقتصادی دورانی و در حقیقت با در نظر گرفتن مفاهیم توسعه پایدار و در نظر گرفتن عناصر زیست محیطی رتبه بندی گردیدند. اهمیت این رتبه بندی در کمک به مدیران پروژه در تخصیص منابع (بودجه، زمان و نیروی انسانی) برای اقدامات پاسخ به این ریسک ها می باشد. نتایج حاصل قابل تعمیم و استفاده در پروژه های مشابه اجرای طراحی، تامین کالا، ساخت، نصب و راه اندازی در کشور و گامی در جهت اتمام به موقع و یا کاهش زمان و هزینه پروژه با در نظر گرفتن کیفیت مطلوب مورد نظر خواهد بود.

کلیدواژه ها:

مدیریت ریسک ، برنامه ریزی ، بودجه و کنترل پروژه ، صنایع پتروشیمی ، تصمیم گیری چند متغییره Marcos ، تحلیل عاملی اکتشافی (EFA)