سفره های پاراگلیشیال و نقش آن در کیفیت منابع آبهای تحت الارض مناطق خشک (نمونه شیرکوه یزد)

در مناطق خشک و نیمه خشک به غیر از کمبود کلی آب، موضوع کیفیت منابع آبی نیز از جمله مسائل مهم به شمار می ­آید. با این که استفاده از ذخیره کننده های آب های سطحی مانند آب انبارها و غیره در گذشته به عنوان یک استراتژی کلی معمول بوده است ولی نبود جریان های دائمی آب در این مناطق سبب می­ شود که تامین این ماده حیاتی به سفره ­های زیرزمینی متکی باشد آنچه در مورد  سفره های تحت­ الارضی اهمیت پیدا می کند تنها به میزان، وسعت، ظرفیت و عمق آنها محدود نمی­ شود بلکه تاریخ تحول و ژنز این سفره­ ها و تاثیری که این موضوع بر کیفیت آب ذخیره شده در آنها می­ تواند بگذارد نیز از اهمیت ویژه­ ای برخوردار است. سفره­ های تحت­ الارضی در مناطق خشک به واسطه شرایط اقلیمی و محیط های ترسیب و تشکیل، غالبا از نظر شوری و املاح با محدودیت روبرو هستند. با این همه در مناطق پایکوهی ومرتفع نواحی خشک، اراضی و انباشت رسوباتی وجود دارد که در دوران آناگلیشیال عهد چهارم تحت تاثیر فرآیندهای یخچالی به وجود آمده و سفره­ های مورنی و یا تیل های حجیمی که هم از نظر وسعت و هم از نظر کیفیت شرایط بسیار مناسب و مطلوبی را برای ذخیره ­سازی در اختیار ما قرار می­ دهند دیده می­ شود. وجود سفره ­های یخچالی در این نواحی فرصت و غنیمتی است که ما با شناخت و اعمال مدیریت در امر بهسازی و بازسازی آبخوان های آن بتوانیم در هدایت سیلاب های اتفاقی و ذخیره­ سازی آنها در سفره­ های مطلوب توان بهره­ گیری از منابع آبی خود را در این مناطق بالا برده بر ظرفیت و بهینه­ سازی منابع آب مبادرت کنیم. این مقاله که براساس یک طرح میدانی و با تاکید بر فرآیندهای ژئومورفیک یخچالی در شیرکوه یزد تهیه گردیده ضمن بازگو نمودن اهمیت رسوبات یخچالی در کیفیت و ذخیره آب مناطق خشک به معرفی دو سفره استثنایی مهریز و سانیچ در شرکوه می­ پردازد.

کلیدواژه ها:

پارگلیشیال ، موردن ، اناگلیشیال ، سفره های زیرزمینی ، قابلیت هدایت الکتریکی