ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در دوران جنگ عراق و ایران و پس از آن (مطالعه موردی: حوضه آبخیز شهر ایلام)

اطلاع از وضعیت تغییرات کاربری اراضی به­ منظور برنامه ریزی و مدیریت مناسب زمین­ها در زمان حال و آینده مهم است. از میان روش های گوناگون مطالعه این تغییرات، استفاده از تصاویر ماهواره ای و فناوری های RS و GIS یکی از بهترین راهکارها برای ارزیابی و آشکارسازی این تغییرات است. پژوهش حاضر مطالعه­ای کاربردی و میدانی با هدف بررسی روند تغییرات کاربری اراضی در سال های ۱۹۸۴، ۲۰۰۲ و ۲۰۰۷ برای حوضه آبخیز شهر ایلام است. به این منظور با استفاده از تصاویر ماهواره ای ETM و به کارگیری نرم افزار ENVI برای هر دوره هشت نوع کاربری تعریف شد و با استفاده از نرم افزار Arc GIS مساحت کاربری های مورد نظر مشخص شد. طبقه بندی های انجام­شده به صورت طبقه بندی نظارت شده با ضریب کاپای ۵/۹۶%، ۳/۹۲% و ۸/۹۷% به­ترتیب برای دوره های زمانی مورد بررسی است. نتایج نشان داد که میزان پوشش اراضی جنگلی در دوره های مورد بررسی دارای نوسان بوده که ازجمله علل کاهش آن می توان به استفاده از هیزم درختان جنگلی طی دوران جنگ تحمیلی برای پخت و پز و اهداف گرمایشی در اطراف شهر ایلام اشاره کرد که منجر به کاهش سطوح جنگلی شده است. افزایش سطوح جنگلی هم مربوط به جنگل کاری پس از دوران جنگ در اطراف شهر است؛ همچنین در بازه های زمانی یادشده کاربری باغ تغییرات محسوسی نداشته، در حالی که درصد مناطق مسکونی نسبت به سایر کاربری ها روند رو به رشدی داشته است که از علل آن می توان به افزایش جمعیت، توسعه شهری و صنعتی اشاره کرد. نتایج نوشتار پیش رو نشان داد که از تصاویر ماهواره ای می توان به خوبی در بررسی تغییرات پوشش گیاهی استفاده کرد.  

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، ایلام ، تصاویر ماهواره ای ETM ، GIS ، RS