بررسی راهکارهای سازهای و غیر سازهای مدیریت پایدار منابع آب دشت همدان-بهار

منابع تامین کننده آب شرب شهر همدان شامل سد اکباتان و منابع آب زیرزمینی دشت همدان - بهار است. با توجه به بحران آب موجود در منطقه، در این پژوهش، امکان تامین آب شرب شهر در افق­های زمانی میان مدت (سال ۱۴۱۰) و بلندمدت (سال ۱۴۳۰) بررسی شده است. برای این منظور، اقدام به مدل سازی سیستم منابع و مصارف حوضه سد اکباتان و منبع زیرزمینی تامین کننده آب شرب به کمک نرم افزار ویپبا استفاده از آمار ۴۰ ساله گردید. ابتدا شرایط واقعی مصارف و منابع حوضه آبریز در شرایط فعلی و دو حالت برداشت آب غیرمجاز و مجاز از منبع آب زیرزمینی مدل شد. نتایج نشان داد که در وضع برداشت مجاز آب از منابع زیرزمینی، مقادیر کمبود سالانه آب شرب همدان حدود ۸/۲% است. همچنین این مقدار در سایر بخش­های مصرفی در محدوده مجاز قرار گرفت. سپس با داشتن مصارف سرانه و برآورد جمعیت شهری در افق­های زمانی مذکور، ابتدا میزان تقاضای آب شرب محاسبه و با ثابت در نظر گرفتن تقاضای آبی در سایر بخش­ها، مدل سازی حوضه آبریز در افق­های زمانی تحقیق انجام شد. بر اساس نتایج، شهر همدان با منابع آب و روند رشد جمعیت موجود، در سال های ۱۴۱۰ و ۱۴۳۰ به ترتیب با ۶/۱۹% و ۳/۳۴% کمبود مواجه خواهد شد. با توجه به ثابت بودن منابع آب و کمبودهای قابل توجهی که در افق­های تحقیق به دست آمد، جهت مقابله با این کمبودها، با مدیریت عرضه و تقاضا، راهکارهای سازه­ای و غیر سازه­ای مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که راهکارهای سازه­ای به تنهایی پاسخگو نبوده و ضروری است که در کنار راهکار سازه­ای، راهکارهای غیر سازه­ای به عنوان راهکار پایدار و اثرگذار ملاک عمل قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

: تقاضای آبی ، مدل ویپ ، سد اکباتان ، مدل سازی منابع و مصارف آب ، پایداری حوضه آبریز