ارزیابی الگوهای چشم انداز شهری برای اندازه گیری اثرات شهرنشینی بر ساختار چشم انداز (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)

نظارت بر الگوهای فضایی و زمانی از رشد و توسعه شهری و شناسایی عوامل آن برای برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار به ویژه در کشورهای درحال توسعه بسیار ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی تغییرات زمانی - مکانی الگوهای استفاده از زمین در کرمانشاه به عنوان اهرم کنترل این تغییرات نسبت تحولات آینده این شهراست. برای تولید نقشه کاربری اراضی از تصاویر ماهواره ای لندست ۸ و ۷ سنجنده OLI و ETM+ مربوط به سال های ۱۹۹۱ و ۲۰۱۶ استفاده شد که پس از انجام پردازش و پیش پردازش های لازم، نقشه کاربری اراضی تهیه گردید و نقشه های رستری وارد نرم افزار فراگست شد؛ سپس تجزیه و تحلیل از الگوهای سیمای سرزمین، در قالب رویکرد چشم انداز محیط زیستی با استفاده از معیارهای فضایی (متریک های سیمای سرزمین) انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مساحت کاربری مسکونی طی دوره مورد مطالعه به میزان ۳۳۰۴ هکتار افزایش داشته است. بیشتر مقدار کاهش نیز مربوط به کاربری بایر و بدون پوشش یعنی ۲۴۹۲ هکتار است؛ همچنین با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل متریک های سیمای سرزمین کاربری مسکونی در متریک های درصد از سیما، مجموع حاشیه، تراکم حاشیه، شاخص بزرگترین لکه، تعداد لکه ها و تراکم لکه ها روندی افزایشی داشته است. کاربری کشاورزی در سه متریک میانگین اندازه لکه به میزان ۸۱/۴۲ هکتار، میانگین شاخص شکل به میزان ۰۳/۰ و میانگین فاصله اقلیدسی نزدیک ترین همسایه به میزان ۴۸/۱۰ متر افزایش داشته است. کاربری بایر و بدون پوشش فقط در متریک های شاخص شکل سیما، تراکم حاشیه، مجموع حاشیه و میانگین اندازه لکه افزایش داشته است. پوشش درختی هم در پنج متریک (شاخص شکل سیما، تعداد لکه ها، تراکم لکه ها و پراکندگی نسبی) افزایش داشته و در سایر متریک ها روند کاهشی داشته است. پهنه آبی نیز فقط در متریک مجموع لبه و مرز به میزان ۸۱۸۷۰ متر افزایش داشته است.

کلیدواژه ها:

چشم انداز شهری ، توسعه شهرنشینی ، متریک ، سیمای سرزمین ، کرمانشاه