بررسی اثر ویژگیهای مورفومتری در پراکنش سطوح واریزهای (مطالعه موردی: ناهمواری آتشگاه در جنوب شهرستان پاوه، استان کرمانشاه)

واریزهها شواهدی از رفتار سنگ­ها در مقابل نوسانات دما و رطوبت هستند. تغییرپذیری مکانی سطوح واریزه ممکن است، با ویژگیهای مورفومتری بیشتر شود. هدف از این پژوهش تعیین سهم عوامل محیطی در پراکنش سطوح واریزهای است. در ابتدا در جنوب شهرستان پاوه، ۴۱۹ سطح واریزهای با روش طبقهبندی نظارت­شده تصاویر سنجش از دور شناسایی شدند. در بررسی اثر عوامل محیطی روی پراکنش واریزه، پارامترهای شیب، جهت دامنه، انحناء، طبقات ارتفاعی و تابش خورشیدی با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی و توابع تحلیل مکانی آرک جی.آی.اس. استخراج شدند. عامل شیب در پنج طبقه، جهت دامنه در هشت طبقه، تابش خورشیدی در پنج طبقه و انحنای زمین، طبقه­بندی شدند. خصوصیات این پارامترها به محدودههای واریزهای و غیر واریزهای تخصیص یافت. برای مناطق غیر واریزهای نقاطی به صورت تصادفی انتخاب شدند. ویژگی­های مورفولوژیک آنها محاسبه برای اطمینان از نرمال بودن داده آزمون کلموگرف - اسمیرنف اجرا شد. داده مکانهای غیر واریزه در سطح اطمینان (۱۵/۰p-value >) نرمال تشخیص داده شدند. دادههای واریزه نیز پس از انجام تبدیل باکس- کاکس نرمال شدند (۱۳/۰p-value >). مقایسه میانگین پارامترهای هر محدوده به روش آنالیز واریانس انجام شد. واریانس بین متغیر وابسته و عوامل شیب، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا، فرم زمین، میانگین انرژی دریافتی از خورشید بررسی شد. نتایج نشان داد که تفاوت شیب، جهت دامنه، انرژی دریافتی از خورشید و فرم دامنه و ارتفاع در انتشار نقاط واریزه از نظر آماری در سطح ۰۵/۰P > معنادار است. برای نقاط غیر واریزهای فقط در عامل انرژی دریافتی و نقاط تصادفی تفاوت بین آنها معنادار بود و در سایر عوامل تفاوت معناداری در سطح ۰۵/۰ P > مشاهده نشد. اثر عامل شیب یعنی طبقه ۲۵ تا ۳۵ درجه، جهت جنوبی شرقی، میزان آفتاب­گیری و جهت دامنه نسبت به سایر طبقهها در پراکنش واریزه بیشتر است.  

کلیدواژه ها:

واریزه ، شیب ، دامنه ، تحلیل واریانس ، پاوه