پرسشنامه اجتماعی-فرهنگی سرقت علمی-ادبی: از آگاهی تا التزام عملی دانشگاهیان ایرانی در نگارش متون انگلیسی

از آن جاکه در سال های اخیر، سرقت علمی-ادبی در نگارش متون علمی به زبان خارجی مورد بازخورد گسترده جهانی قرارگرفته است، طراحی ابزاری بومی شده و معتبر برای ارزش یابی نظری و التزام عملی جامعه دانشگاهی ایران اجتناب ناپذیر به نظر می رسید. در پژوهش حاضر، با تکیه بر یافته های به دست آمده از بررسی جامع پیشینه پژوهش و مصاحبه بدون ساختار با ۲۴ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته های زبان انگلیسی، چهارچوب اولیه در تهیه پرسشنامه بومی شده سرقت علمی-ادبی تدوین شد. پس از اجرای پیش آزمون، ویرایش چندباره پرسش ها، تحلیل عاملی، و مدل سازی معادلات ساختاری، پرسشنامه اجتماعی-فرهنگی سرقت علمی-ادبی با ۳۶ پرسش در حوزه های آگاهی، دیدگاه، ادراک و باورهای اجتماعی-فرهنگی به عنوان مولفه های بنیادی در ارتقا حساسیت جامعه دانشگاهی ایران نسبت به سرقت علمی-ادبی طراحی گردید. نسخه نهایی پرسشنامه بین ۲۸۸ دانشجو و دانش آموخته، در تمام گرایش های کارشناسی ارشد انگلیسی، از ۶ دانشگاه دولتی (۷۸ نفر) و آزاد اسلامی (۲۱۰ نفر) توزیع و مورد تحلیل قرارگرفت. پاسخ ها نشان دهنده آگاهی بالا، ادراک دقیق از قوانین سرقت علمی-ادبی، دیدگاه خنثی و تا اندازه ای غیرمسئولانه، و باورهای اجتماعی-فرهنگی غیر علمی شرکت کنندگان بود که منجر به گرایش ناخواسته آن ها به انجام سرقت علمی-ادبی می گردید. افزون بر این، تحلیل فراوانی در رخدادهای سرقت علمی-ادبی، با بهره گیری از نرم افزار «iThenticate»، در ۱۸ پایان نامه منتخب کارشناسی ارشد به زبان انگلیسی از دانشگاه های مورد نظر انجام گرفت که یافته های آن نمایانگر رشد فزاینده سرقت علمی-ادبی در نوشتار علمی جامعه دانشگاهی ایران در دوره زمانی ۱۳۹۶-۱۳۹۲ بود. این پژوهشگران با برشمردن حقایق موجود در این حوزه، بر سیاست گزاری موثر در بستر دانشگاه ها تاکید نمودند.   

کلیدواژه ها:

آگاهی ، دیدگاه ، ادراک ، باورهای اجتماعی-فرهنگی ، پرسشنامه بومی شده ، سرقت علمی-ادبی