مدل سازی تخریب جنگل های زاگرس با استفاده از رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: جنگل های چرداول استان ایلام)

از آنجا که تغییر کاربری اراضی و تخریب جنگل ها، نشان دهنده ارتباط مستقیم و متقابل انسان و محیط زیست طبیعی آن است، درک بهتر فرایندهای اجتماعی و بیوفیزیکی که ایجادکننده تغییرات و تخریب اراضی هستند، می تواند نقش مهمی در سیاست گذاری و اجرای اقدامات پیشگیرانه و تصمیم ها داشته باشد. به منظور بررسی روند تخریب پوشش جنگلی شهرستان چرداول در استان ایلام، از تصاویر سنجنده های پیمایش گر چندطیفی و تصویربردار عملیاتی زمین ماهواره لندست مربوط به سال های ۱۳۶۶ و ۱۳۹۳ و روش مدل سازی رگرسیون لجستیک استفاده شد. برای بررسی عوامل تخریب، نقشه تغییر پوشش جنگلی با متغیرهای فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع) و انسانی (فاصله از جاده و فاصله از مناطق مسکونی) وارد مدل رگرسیون لجستیک شد. نتایج پژوهش نشان داد طی ۲۷ سال، حدود ۸۲/۱۰۳۳۲ هکتار از جنگل های شهرستان چرداولتخریب شده است که نشان از کاهش سالانه ۶۷/۳۸۲ هکتار از سطح جنگل های منطقه دارد؛ همچنین، نتایج مدل سازی نشان داد که متغیر جهت دامنه با دارا بودن بیشترین ضریب تاثیر (۷۲۶۷/۰)، شاید مهم ترین عامل بیوفیزیکی تاثیرگذار بر تخریب جنگل در منطقه مورد مطالعه بوده است؛ پس از آن، به ترتیب متغیرهای شیب و ارتفاع از سطح دریا در تخریب احتمالی جنگل تاثیرگذار بودند. متغیرهای فاصله از روستا و فاصله از جاده هم رابطه معکوس با مقدار تخریب در منطقه مورد مطالعه دارند. ارزیابی مدل رگرسیونی برازش داده شده با شاخص های ویژگی عملیاتی نسبی (معادل ۸۴۹۳/۰) وضریب تشخیص کاذب (معادل ۲۲۴۸/۰) هم بیانگر قابلیت بالای مدل به منظور توصیف تغییرات و تعیین مناطق مستعد تغییر است.با توجه به سرعت تخریب سالانه جنگل در این منطقه که بیشتر از متوسط جهانی است، در صورت عدم برنامه ریزی پیشگیرانه توسط برنامه ریزان استانی و کشوری، شاید در آینده ای نه چندان دور شاهد پدیده بیابان زایی در شهرستان چرداول باشیم.

کلیدواژه ها:

مدل سازی تخریب ، رگرسیون لجستیک ، تغییرات پوشش ، جنگل های زاگرس ، ایلام