عناصر اجتماعی تشکیل دهنده مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع در عشایر رستم فارس

این مقاله به بررسی شیوه های بهره برداری از مرتع در دانش بومی مردم عشایر رستم فارس در قبل از اصلاحات ارضی و تغییرات این شیوه بهره برداری و علل این تغییرات تا زمان حال می پردارد. در این مقاله از روش گراندد تئوری و تکنیک هایی ارزیابی مشارکتی روستایی، مصاحبه نیمه ساخت یافته، مشاهده، قدم زدن در میدان و بحث گروهی استفاده گردید. در این پژوهش مصاحبه با ۲۲ نفر به اشباع نظری رسید. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق کدگذاری صورت گرفت. در کدگذاری باز، از میان کلیه داده های گردآوری شده از میدان، ۲۰۱ مفهوم شامل کلمات، پاراگراف ها و جملات، استخراج شد که با حذف زواید، ۶۳ مفهوم به دست آمد. مفاهیم با رعایت ضوابط حاکم بر کدگذاری به ۲۶ « خرده مقوله » تقسیم و در ادامه با به کارگیری همان روند، ۱۷ «مقوله گسترده» به دست آمد و با روش گلوله برفی نسبت به انتخاب نمونه های آماری تا مرحله اشباع نظری در داده ها پرداخته و پس از تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده در میدان از طریق کدگذاری( باز، محوری و انتخابی) با انتخاب طبقه مرکزی به مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع دست پیدا کرده و طبق نتیجه تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از میدان دو اتفاق مهم یعنی اصلاحات ارضی و ملی شدن جنگل ها و مراتع موجب به هم ریختگی این نظام بهره برداری گردید. بر همین اساس از داده های حاصله از میدان، نظریه «دارایی های مشترک در جامعه بومی و بهره-برداری متوازن از آن» و « توسعه از بالا و به هم ریختگی مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع» ساخته شد.

کلیدواژه ها:

دانش بومی ، مدیریت مشارکتی سنتی ، اصلاحات ارضی ، مرتع ، دارایی های مشترک ، توسعه از بالا