بررسی تطبیقی اصل صلاحیت شخصی ناظر بر بزه دیده در حقوق جزای ایران و ترکیه

اصل صلاحیت شخصی یکی از مهمترین اصول صلاحیت فراسرزمینی است. گاهی کشور متبوع مرتکب یا بزه دیده با تکیه بر عنصر تابعیت برای خود حق رسیدگی به جرائم واقع در خارج از کشور قائل می باشد. پیش از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در حقوق کیفری ایران تنها اصل صلاحیت مبتنی بر تابعیت مرتکب، آنهم بدون توجه به برخی اصول مهم حقوق جزای بین الملل پذیرفته شده بود. با تصویب این قانون، گام بزرگی در زمینه تطبیق اصل صلاحیت شخصی با اصول پذیرفته شده در حقوق جزای بین الملل برداشته شد. از جمله این تحولات؛ می توان به پذیرش اصل صلاحیت شخصی ناظر بر بزه دیده و قاعده منع تعقیب مجدد اشاره کرد. این اصل در قانون ۲۰۰۴ جزای ترکیه نیز با هدف حمایت از اتباع و شهروندان و بر اساس ملی گرایی و ناسیونالیستی پیش بینی شده است. هدف از این پژوهش بررسی تطبیقی رویکرد حقوق جزای ایران و ترکیه در خصوص اصل صلاحیت شخصی ناظر بر بزه دیده با تاکید بر قاعده منع تعقیب مجدد در این دو نظام حقوقی است. با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای و با توصیف، تحلیل و نقد، این نتیجه به دست آمده که حقوق جزای ایران و ترکیه در خصوص اصل صلاحیت شخصی ناظر بر بزه دیده همسو و همگرا بوده و سیاست کیفری ایران در مقایسه با سیاست کیفری ترکیه از این اصل جامع ترحمایت کرده است.

کلیدواژه ها:

صلاحیت کیفری ، صلاحیت شخصی ناظر بر بزه دیده ، حقوق جزای ترکیه ، قاعده منع تعقیب مجدد