برآورد فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه معرف کسیلیان با استفاده از روش ژئومرفولوژی مبتنی بر مدل MPSIAC در محیط GIS

فرسایش و رسوب به عنوان پدیده­ای جدی در ایران و تنوع عوامل موثر در آن باعث شده است که ارائه روشی خاص برای برآورد فرسایش میسر نگردد و برای منظورهای مختلف روش­هایی تجربی به کار گرفته شوند که اساسا برای مناطق دیگری از جهان تهیه شده­اند. برای برآورد فرسایش و رسوب روش­های متعددی در کشورهای گوناگون ارائه شده است که هر کدام از آن ها تعدادی از فاکتورها و عوامل موثر در این پدیده را در نظر می­گیرد. فرسایش و هدررفت خاک یکی از عوامل اصلی در کاهش حاصلخیزی خاک، رسوب مواد در آبراهه­ها، کانال­های آبیاری و رودخانه­ها، کاهش ظرفیت مخازن سدها و کاهش عمر آن­ها، وقوع سیل و آلودگی محیط زیست و مسدود شدن راهها می­باشد. بر این اساس خاک به عنوان یکی از اصلی­ترین سرمایه­های ملی هر کشور، باید تدابیر جدی برای حفظ و استفاده بهینه از آن اتخاذ گردد. به منظور جلوگیری از چنین روند تخریبی نیاز به اقداماتی جهت اصلاح وضعیت بر اساس برنامه­­ریزی تعیین دقیق میزان فرسایش و رسوب است. از جمله روشهای برآورد میزان فرسایش و رسوب در این تحقیق در حوضه معرف کسیلیان، استفاده از روش ژئومرفولوژی مبتنی بر مدل MPSIAC در محیط GIS است. در این روش فرسایش و رسوب حوضه از نظر کیفی و تبدیل آن به کمی در محیط جی.آی.اس بررسی شدند. پس از ورود لایه­های اطلاعاتی و تلفیق این لایه­ها در GIS، ۳۶ واحد کاری تفکیک گردید و پس از تعیین ۵ کلاس فرسایشی، مقدار رسوب و فرسایش در هر یک از واحدهای کاری به تفکیک برآورد شده­اند. بر این اساس مقدار رسوب و فرسایش کل برآورد شده به ترتیب برابر با ۴۳۶۹۳ تن در سال و ۱۷۴۷۷۲۲ تن در سال محاسبه گردید.

کلیدواژه ها:

: ژئومرفولوژی ، کسیلیان ، واحدکاری ، GIS ، MPSIAC