راهبردهای مواجهه فرهنگی با فتنه از منظر نهج البلاغه

از روشهای مورد استفاده جبهه استکبار جهت نفوذ، تضعیف و براندازی حکومتها خصوصا در جوامع اسلامی، برپایی فتنه در میان امت اسلام است که به طور خاص با بهرهگیری از عناصر غفلتزده یا مغرض داخلی درصدد رسیدن به اهداف خود میباشند. از این رو درک ماهیت، عوامل، آثار و روشهای برخورد با فتنه برای برون رفت از آسیبهای آن، بسیار مهم است. نهجالبلاغه به عنوان انعکاسی از شیوههای رفتاری امام علی (علیه السلام) در مهار انواع فتنه در دوران حکومت آن حضرت به عنوان منبعی غنی میتواند محققان را در این عرصه یاری نماید. به ویژه آن که اگر بخواهیم بدون برخورد نظامی و بکارگیری روشهای سخت و اعمال هزینههای زیاد، انواع فتنه را در جامعه سامان بخشیم، میبایست از راهبردهایی که آن حضرت برای مهار فتنه از این منظر به کار بردهاند، بهره جوییم. بدین منظور در پژوهش حاضر از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تحلیل محتوای عرفی با رهیافت استقرائی بهره گرفته شده است که پس از استخراج مقولهها از دادهها و تحلیل آن ها، اهم راهبردهای مواجهه فرهنگی با فتنه از منظر نهجالبلاغه که دربردارنده جذب حداکثری و دفع حداقلی باشند، استخراج گردند. بر اساس یافته های پژوهش راهبردهای فرهنگی مواجهه با فتنه عبارتند از: رفق و مدارا، آگاه سازی، اعطاء حقوق، افشاگری، احتیاط، ملامت، ارعاب و قطع رابطه که هر کدام از این راهبردها با توجه به اقتضائات موجود، توسط امام علی(علیه السلام) به کارگیری شدهاند.

کلیدواژه ها:

فتنه ، راهبرد ، نفاق ، مواجهه فرهنگی ، نهجالبلاغه