کارکردهای امنیتی نماز در قرآن کریم و روایات *

امنیت پدیده ای فراگیر، شامل حوزه های فردی و اجتماعی است که عوامل تامین کننده آن نیز متنوع هستند. نماز یکی از تکالیف مهم دینی است که پرسش از نقش کارکردهای آن در تولید امنیت از منظر قرآن کریم، سوال کلیدی ما، در این پژوهش خواهد بود. این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای، جمع آوری اطلاعات و استنباط از آیات و روایات مربوط به آثار و پیامدهای نماز، سه ویژگی عمده را برای نماز که بیانگر نقش امنیتی آن است، اثبات شده دانسته است: فراخوان به ترک گناه؛ احیای روح پرستش؛ اهدای آرامش به انسان. بر اساس چهارچوب نظری این پژوهش که رویکردی ایجابی اسلامی امنیت است، در این نوشتار به امنیت در دو حوزه روان شناختی فردی و اجتماعی توجه شده است. کارکردهای امنیتی نماز نیز با همین رویکرد در دو عرصه امور دنیوی و اخروی بررسی شده که با توجه به دو نگاه متفاوت قرآن کریم، درباره کارکردهای امنیتی نماز، دو کارکرد ایجابی و سلبی به اثبات رسیده است. در تعدادی از آیات، آثار ناشی از اهتمام و توجه به نماز، (کارکردهای ایجابی) و در برخی پیامدهای کوتاهی یا ترک این عبادت (پیامدهای امنیتی بی اعتنایی به نماز) بیان شده است.

کلیدواژه ها:

امنیت ، نماز ، قرآن ، امنیت ایجابی ، امنیت روانی ، امنیت اجتماعی