ماهیت مهریه در فقه امامیه و حقوق ایران *

فقیهان به طور مستقل و واضح به ماهیت مهر نپرداخته اند، اما زمینه آن را می توان در لابه لای کلام آنان شناسایی کرد؛ از این رو، در حقوق نیز چیستی مهریه با نوعی پیچیدگی همراه است. امروزه مهریه از محتوای اصلی خود منحرف و از اصل شرع دور شده است؛ مثلا عده ای میزان آن را موقع عقد نکاح خیلی هنگفت می گیرند یا برخی دیگر وجود مهریه را عاملی برای کالا دانستن زن در برابر عوض و مخدوش شدن کرامت وی تلقی می کنند. منشا عمده این برداشت ها، فقدان دیدگاه صحیح درباره ماهیت مهریه است. با توجه به نشانه های موجود در فقه، مهریه نقش عوض را ندارد - هرچند عقد نکاح نزد قاطبه فقها یک عقد شبه معاوضی محسوب می شود - بلکه یک هدیه و پیشکش شرعی است که با اهداف معنوی همچون تکریم زوجه همراه است.

کلیدواژه ها:

مهریه ، ماهیت فقهی ، ماهیت حقوقی ، هدیه ، عوض