تحلیل گفتمان غزلیات حافظ با محوریت مفهوم گناه

تحلیل گفتمان انتقادی (CDA)، گرایش مطالعاتی بین رشته ای است که از اواسط دهه۱۹۶۰ تا اواسط دهه ۱۹۷۰ در پی تغییرات گسترده علمی و معرفتی در رشته های علوم اجتماعی و انسانی علاقه مند به بررسی و مطالعه ابعاد گفتمانی پرکتیس ­های اجتماعی به­وجود آمد. این رهیافت از نظریات جامعه شناختی کارل ماکس، آنتونیو گرامشی، لویی آلتوسر و... در بررسی ایدئولوژی های اجتماعی بهره گرفته است. در پژوهش پیش­رو، با بهره ­گیری از روش تحلیل محتوای کیفی، مفهوم گناه در غزلیات حافظ با استفاده از این رهیافت، تحلیل و چگونگی نگرش شاعر به این مفهوم ایستا از خلال اشعارش استخراج شده است. نتیجه پژوهش نشان می­دهد که با انطباق نظریه تحلیل گفتمان با شواهد استخراج شده از اشعار حافظ، می­توان با نگرشی متفاوت، به این شاعر شاخص نگریست. چون به­دست­آوردن حقایق تاریخی اگرچه غیرممکن نیست، اما بسیار دشوار است، باید متون به­­ جامانده را با دیدی همه­ جانبه بررسی کرد. بدین ترتیب، این پژوهش در صدد است با نظریه انتقادی گفتمان به تحلیل داده­های موجود بپردازد و در کنار انبوه تفاسیر به طبع رسیده، تفسیر و تبیین متمایزی را ارائه دهد.  

کلیدواژه ها:

تحلیل انتقادی گفتمان ، نورمن فرکلاف ، حافظ ، گناه ، تبیین و تفسیر