آشکارسازی تاثیرگذاری تغییرات کاربری زمینها در توزیع فضایی غلظت گردوغبار استان خوزستان با استفاده از محصولات سنجنده MODIS

امروزه، رخدادهای گردوغبار در غرب و جنوب غرب ایران، تبدیل به یکی از مهمترین مخاطرات زیست محیطی شده است. هدف اساسی این پژوهش آشکارسازی ارتباط بین تغییرات پوشش زمینها و توزیع گردوغبار در سطح استان خوزستان طی دو دهه اخیر است. در این راستا از داده های طبقه های پوشش زمین ها سنجنده مادیس، محصول عمق اپتیکی آئروسل همین سنجنده و نیز تکنیک ماتریس تحلیل متقاطع، برای آشکارسازی ارتباط بین آنها استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش های غالب استان خوزستان بیشتر مراتع، زمینهای بایر، زمینهای کشاورزی و پهنه های شهری بودند. تحلیل روند ۲۰ ساله این کاربری ها نشان داد که مراتع، روند کاهشی، زمینهای کشاورزی و شهری روند افزایشی و زمینهای بایر نیز روند به طور نسبی ثابتی را طی کرده بود. اما از طرف دیگر، نتایج حاصل از تحلیل فضایی شاخص AOD نشان داد که میانگین و انحراف معیار فضایی این شاخص در سطح استان طی دو دهه اخیر، از ۰۹/۰± ۳۵/۰ در سال ۲۰۰۰ به ۰۴/۰± ۴۴/۰، در سال ۲۰۲۰، رسیده بود. نتیجه مهمی که ماتریس تحلیل متقاطع در کنار تحلیل روند دورهای به دست داد این بود، کاربری مراتع متوسط تا غنی که طی دو دهه اخیر میزان AOD در سطح این کاربری افزایش پیدا نکرده بود، با شیب ۶۵۰۰ هکتار در سال، روندکاهشی داشته در حالی که کاربری زمینهای کشاورزی که شاخص AOD، روی آن روند افزایشی داشته است، با شیب سالانه ۱۸۷۰۰ هکتار روند افزایشی قابل توجهی داشته است. بنابراین به طور کلی میتوان گفت، افزایش سطح زیر کشت زمین های کشاورزی، و عدم کنترل زمینهای بایر در سطح استان، روند تشدید گردوغبار در سطح استان را طی دو دهه اخیر منجر شده است.

کلیدواژه ها:

تغییرات کاربری ، گردغبار ، عمق اپتیکی ایروسل ، استان خوزستان