تحلیلی بر نقش رستم خان گرجی در جنگ های ایران و عثمانی(۱۰۱۲-۱۰۴۵ق): وان، هرسین، حله و ایروان

رستم­خان به عنوان یک غلام گرجی از چهره­های موثر در تاریخ نظامی ایران عهد صفوی بشمار می­آید. او در سایه هوش و ذکاوت خود به عالی­ترین منصب نظامی یعنی سپهسالاری در عهد صفوی دست یافت، و صوفی­وار و فداکارانه به دفاع از مرزهای صفوی در شمال غرب و غرب ایران پرداخت. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که رستم­خان گرجی در جنگ های ایران و عثمانی در مناطق وان، هرسین، حله و ایروان چه نقشی ایفا نمود و عملکرد او در این میدان چه نتایجی را در پی داشت؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که شواهد موجود یک رابطه دو سویه­ای از میزان شناخت رستم­خان نسبت به مهارت های نظامی و موقعیت جغرافیایی منطقه، و همچنین درک صحیح و دقیق او از شدت خصومت عثمانی ها با صفویان و مطامع آن ها در گرجستان را نشان می­دهد. یافته های تحقیق ضمن تایید این مدعا نشان می­دهد که حضور تاریخی رستم­خان و پیروزی هایش در جنگ های مورداشاره به تحکیم و تثبیت امنیت مرزهای شمال غربی ایران تا سقوط دولت صفوی کمک موثری کرد. همچنین عثمانی ها مجبور شدند در معاهده ذهاب از گرجستان و آذربایجان چشم پوشی کنند؛ و تحرکات نظامی آن ها نیز در آن حدود تا شروع یورش افغان ها به اصفهان متوقف گردید. 

کلیدواژه ها:

شاه عباس یکم ، شاه صفی ، رستم خان سپه سالار ، ایران ، عثمانی