کانی شناسی، ژئوشیمی و خاستگاه کانسارهای آهن شمال سمنان

کانسارهای آهن شمال سمنان در جنوب زون ساختاری البرز مرکزی واقع شده اند. از نظر چینه شناسی، برونزدهای پالئوزوییک تا کواترنر در این منطقه مشاهده می شوند. گسل های سمنان، درجزین، عطاری و دیکتاش منطقه را متاثر ساخته اند. در شمال سمنان، توده ای گرانیتوییدی با ترکیب حد واسط تا اسیدی و ماهیت کلسیمی- قلیایی و متاآلومین، که ویژگی های گرانیت های نوع I را نشان می دهد، در سنگ های آتشفشانی- آذرآواری ائوسن نفوذ کرده،  به گونه ای که در محل تماس توده با این سنگ ها، اسکارن زایی و کانه زایی آهن رخ داده است. کانی شناسی کانسارها به طور عمده به صورت مگنتیت، همراه با هماتیت، اولیژیست، پیریت، کالکوپیریت، گارنت، پیروکسن و اپیدوت است. ماده معدنی به شکل توده ای، عدسی و رگه ای بوده و بافت آن پراکنده، برشی، رگه - رگچه ای و توده ای است. دگرسانی های پروپیلیتی، آرژیلی، سیلیسی، سریسیتی، کلریتی و پیریتی، به ترتیب بیشترین گسترش را در منطقه دارند. ویژگی های توده نفوذی منطقه، هماهنگی بسیار جالبی را با توده های نفوذی مولد اسکارن آهن نشان می دهند. بر اساس تغییر پارامترهای محاسبه شده برای عناصر REE، سیالات گرمابی موثر در کانه زایی، حائز منشا ماگمایی بوده و توده نفوذی در تامین مواد معدنی تشکیل دهنده اسکارن، سهم عمده را بر عهده داشته است. به موازات تزریق، جایگیری و تبلور توده نفوذی، حجم قابل توجهی سیال آهن دار، از راه  نفوذ در سنگ های آتشفشانی- آذرآواری ، باعث متاسوماتیسم قلیایی و نهشته شدن کانسارهای آهن شمال سمنان شده که دارای تشابه زیادی با کانسارهای اسکارن آهن کلسیک است.

کلیدواژه ها:

کانی شناسی ، ژئوشیمی ، آهن ، اسکارن ، سمنان