شناسایی مناطق مساعدآلودگی آب های زیر زمینی به کمک پهنه بندی تحول کارست با GIS( مطالعه موردی استان کرمانشاه )

تعداد زیادی از استان های کشور، از منابع آب کارستی به عنوان منبع اصلی تامین آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت استفاده می کنند. استان کرمانشاه نیز  با مساحتی حدود ۲۸۶/۲۴۹۵۳ کیلومتر مربع در میانه ضلع باختری کشور واقع شده که بخش عمده آن در زون های زاگرس رورانده و چین خورده قرار دارد و بیشتر بلندی های آن، از سازندهای سخت (کربناتی) تشکیل شده است. پهنه های کارستی این استان نقش مهمی در تامین و تغذیه آبخوان ها دارند،  به همین دلیل برای شناسایی این پهنه ها و میزان تحول آنها در این پژوهش اقدام به پهنه بندی تحول کارست و شناسایی مناطق تغذیه آب های زیرزمینی از طریق سیماهای سطحی کارستی، همچنین مناطق مساعد آلودگی آبخوان های کارستی و تهیه نقشه آن شده است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق ابتدا چاله های بسته سطحی به عنوان شاخص تحول کارست با استفاده از نقشه های توپوگرافی۵۰۰۰۰ : ۱ و تصاویر ماهواره ای ۵ متر(BW) IRS  شناسایی، نقشه آنها تهیه و پس از بررسی های آماری و تایید ارتباط نقشه ها با موضوع به کمک مربع کای و عملیات میدانی، هفت عامل ارتفاع، سنگ شناسی، زمین ریخت شناسی(زمین ساخت)، دما، بارش، تبخیر و شیب به عنوان عوامل موثر در تحول کارست انتخاب شده اند. پس از رقومی کردن همه داده های مربوطه برای ارزش گذاری (وزن دهی) طبقات نقشه های عامل، از روش های آماری تحلیل سلسله مراتبی (قضاوت کارشناسی)، تراکم سطح، ارزش اطلاعاتی، وزن متغیرها و روش تجربی استفاده شده است؛ در نهایت  در محیط GIS، نقشه های عامل همپوشانی و نقشه های پهنه بندی تحول کارست با ۵ روش مذکور به دست آمده است. در بین روش های به کار گرفته شده  برای پهنه بندی، روش ارزش اطلاعاتی  بیشترین انطباق را با شاخص انتخاب شده (چاله های بسته) در منطقه مورد مطالعه دارد. نقشه های پهنه بندی  به دست آمده، علاوه بر تعیین مناطق با درجات مختلف تحول سیماهای کارست در استان، محدوده های تغذیه آب های زیرزمینی (کارستی) و مکان های مساعد آلودگی این منابع در سطح زمین را نیز مشخص کرده است که باید برای حفاظت از این مناطق، تدابیر مناسب به کار برد وگرنه خطرهای زیادی محل های تغذیه را تهدید خواهد کرد.  

کلیدواژه ها:

کارست ، منابع آب زیرزمینی ، آلودگی ، استان کرمانشاه ، GIS