استفاده از فناوری X۳D برای ایجاد سامانه های اطلاعات مکانی سه بعدی زمین شناسی تحت وب

داده های زمین شناسی دارای زمینه­های کاربردی بسیار گسترده اعم از اکتشاف معادن، سنگ شناسی، بررسی لایه های زیر دریا، بررسی زمین ساخت‎ها و گسل ها، محیط زیست و... هستند. این داده­های مکانی دارای ماهیتی سه بعدی بوده و بنابراین مدل سازی، ارائه و نمایش سه بعدی داده­های زمین شناسی، فهم ماهیت آنها و ارتباط لایه­های مختلف اطلاعاتی با یکدیگر را آسان تر و سریع تر می کند که این مهم، به نوبه خود، دقت و سرعت تصمیم­گیری­هایی را که به این داده ها وابسته اند را بالا می برد. سیستم های اطلاعات مکانی (GIS) تحت وب، ابزارهای بسیار مناسبی برای مدیریت و به اشتراک گذاری داده های زمین شناسی هستند. اما تاکنون در طراحی و پیا ده سازی این سیستم­ها توجه کمی به ماهیت سه بعدی داده های زمین شناسی شده و بنابراین بیشتر سیستم های اطلاعات مکانی زمین شناسی تحت وب بر مبنای داده­های دو بعدی ایجاد شده­اند. یکی از چالش­های مهم درارائه اطلاعات سه بعدی زمین شناسی در وب، به کارگیری فرمتی مناسب برای تبدیل اطلاعات از محیط تولید به محیط وب است. چنین فرمتی باید دارای ویژگی هایی  باشد که عبارتند از ۱-  امکان حمل داده­های زمین شناسی به صورت سه بعدی را در محیط وب داشته باشد. ۲- قابلیت نمایش توسط مرورگرهای وب (Web Browser) را داشته باشد. ۳-  استاندارد بوده و استاندارد آن برای تولید‎کنندگان اطلاعات مشخص باشد، به گونه­ای که امکان تبدیل از هر محیط نرم­افزاری سه بعدی به این فرمت استاندارد وجود داشته باشد. ۴- باید قابلیت حمل اطلاعات توصیفی را داشته باشد. ۵- امکان پرسش و پاسخ و تحلیل روی داده­ها را فراهم سازد. به این ترتیب با توجه به این که تاکنون هیچ نرم­افزاری که قادر باشد اطلاعات سه بعدی زمین شناسی را با تمامی ویژگی های آن به محیط وب منتقل و نمایش دهد موجود نبوده است، در این نوشتار طراحی یک نرم افزار واسط با استفاده از X۳D پیشنهاد شده است. X۳D  به عنوان یک فرمت استاندارد متن مبنا، برای نمایش گرافیک­های سه بعدی، توسط کنسرسیوم بین المللی Web ۳D ارائه شده است. اگرچه این فرمت برای اهداف GISای طراحی و استاندارد نشده است، اما در این نوشتار کاربرد آن برای مدل سازی انواع عوارض و اطلاعات سه بعدی زمین‎شناسی و نمایش آنان در محیط GIS سه بعدی بررسی می­شود.  

کلیدواژه ها:

زمین شناسی ، داده های سه بعدی ، سیستم اطلاعات مکانی سه بعدی تحت وب ، X۳D