تغییرات عناصر خاکی کمیاب و فرعی در طی فرایندهای میگماتیتی شدن سنگ های متابازیک قوری، نیریز، جنوب باختر ایران

دگرگونی ناحیه­ای مرتبط با کمان در ۱۴۷ میلیون سال پیش سبب شد تا سنگ­های مافیک مجموعه قوری (جنوب پهنه سنندج- سیرجان)، دگرگونی نوع بارووین با اوج دگرگونی ۷۰۰ درجه سانتی‎گراد و ۵/۸ کیلوبار را تحمل کنند. در اثر این واقعه دگرگونی، سنگ­های بالا میگماتیتی شدند. بخشی از مذاب­های تولیدشده در میگماتیت­ها توانایی جدایش یافتند و گرانیتوییدهای ترونجمیتی را به صورت دایک­هایی ایجاد کردند. پایداری یا ناپایداری کانی­های دگرگونی در مرحله اوج دگرگونی و میگماتیت­زایی و تولید ترونجمیت، سبب کاهیدگی یا افزودگی عناصر خاکی کمیاب و فرعی در آمفیبولیت­ها و ترونجمیت­ها شد. بر اساس ضرایب توزیع عناصر نسبت به کانی­های مختلف، عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) در طول ذوب بخشی آمفیبولیت­ها، عمدتا به وسیله هورنبلند، گارنت و آپاتیت؛ و در مقابل، عناصر خاکی­ کمیاب سنگین (HREE) و Y به وسیله آپاتیت و گارنت کنترل می شده‎اند. عناصر با قدرتی یونی بالا (HFS) مانند Zr، Nb، Ta و Th به وسیله هورنبلند و ایلمنیت کنترل و توزیع می­شده­اند. بررسی عناصر سنگ دوست(لیتوفیل) با شعاع یونی بزرگ (LILE)، مانند Sr، Ba و Rb نشان داد که پلاژیوکلاز و بیوتیت عامل اصلی کنترل و توزیع این عناصر هستند. این شواهد پیشنهاد می­کند که گرانیتوییدهای ترونجمیتی قوری جزو ترونجمیت­های فقیر از Al هستند که در نتیجه ذوب بخشی گارنت- هورنبلند یک سنگ مادر آمفیبولیتی در حضور پلاژیوکلاز کلسیک پایدار ایجاد شده­اند.

کلیدواژه ها:

نمودار ژئوشیمیایی- کانی شناسی ، میگماتیت مافیک ، آمفیبولیت ، ترونجمیت ، ضریب توزیع