سنگ زایی، جایگاه تکتونوماگمایی و پتانسیل کانی سازی گرانیتوییدهای ده سلم، بلوک لوت، خاور ایران

گرانیتوییدهای پورفیری ده سلم در کمربند آتشفشانی- نفوذی بلوک لوت در خاور ایران مرکزی قرار گرفته اند. توده های نفوذی گستره ترکیبی از دیوریت - گابرو تا گرانیت دارند و جزو گرانیت های کمان های آتشفشانی کلسیمی- قلیایی پتاسیم بالا تا شوشونیتی هستند. در رگه های سیلیسی موجود در توده های نفوذی بیوتیت - پیروکسن - کوارتزمونزونیت و هورنبلند مونزونیت عناصرMo, Cu, Au, Pb, Zn  بی هنجاری های مشخصی دارند. روندهای اکسیدهای اصلی بر روی نمودارهای هارکر نشان دهنده تبلور بخشی پلاژیوکلاز کلسیم دار و کانی های مافیک است. در نمودار عنکبوتی بهنجار شده عناصر فرعی نسبت به گوشته اولیه، عناصر (LILE) مانند  Rb, Sr, Ba, Zr, Csغنی شدگی شدید و عناصر با میدان پایداری بالا (HFSE) مانند  Nb, Pو Y تهی شدگی دارند. در نمودار عنکبوتی بهنجار شده عناصر خاکی کمیاب نسبت به کندریت، عناصر LREE دارای غنی شدگی و نسبت بالای                        ۳۱- ۵/۲۱La/Yb= هستند و نبود بی هنجاری Eu مشخص است. توده های نفوذی ده سلم بر پایه نسبت های Sr/Y و La/Yb دارای گرایش آداکیتی هستند و نسبت های ایزوتوپی (۸۷Sr/۸۶Sr)iو εNdi به ترتیب با مقادیر ۷۰۴۶۹/۰تا ۷۰۵۰۷/۰ و ۵/۱+ تا ۵/۲+ نشان می دهند که منشا آنها در ارتباط با مذاب های حاصل از گوشته بوده که به مقدار کمی با پوسته آلودگی داشته است. این توده های نفوذی در محدوده گرانیتوییدهای سری مگنتیتی قرار می گیرند که پتانسیل بالایی برای کانی سازی مس- مولیبدن - طلای پورفیری دارند. رخدادهای زمین ساختی، ماگماتیسم و فلززایی، به ویژه رخداد نهشته های پورفیری در پنجره زمانی ترشیری بلوک لوت را می توان با مدل فرورانش دوسویه نامتقارن توضیح داد.

کلیدواژه ها:

بلوک لوت ، کلسیمی- قلیایی ، عناصر کمیاب ، ایزوتوپ های Sr و Nd ، فرورانش دوسویه نامتقارن