بررسی رویکرد تاویلی نصرحامد ابوزید در خوانش متون دینی

مسئله اصلی پژوهش حاضر، بررسی روش شناسی تاویلی نصر حامد ابوزید، متفکر و نواندیش معاصر مصری است. پروژه فکری این اندیشمند مسلمان، نوعی از تاریخ نگاری تاویل در اسلام و در چهارچوب مطالعات زبان شناختی است که از خلال چنین رویکردی، دیدگاه خود را در خوانش متون دینی اتخاذ می نماید. با توجه به تاثیری که وی بر مطالعات ادبی- انتقادی در کشورهای عربی-اسلامی داشته است، هدف از انجام این پژوهش بررسی رویکرد تاویلی این اندیشمند در خوانش متون دینی است که نتیجه چنین مطالعه ای، به فهم ریشه های اندیشمندی او و الزامات و دلالت های افکار او در ساحت های گوناگون فکری کمک خواهد نمود. روش انجام این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. در این نوشتار، نخست به زمینه های شکل گیری روش شناسی وی و سپس به پیش فرض های نظری رویکرد تاویلی او پرداخته ایم و در ادامه، ابعاد مختلف روش شناسی او را توضیح داده و به این نتیجه ره سپردیم که ابوزید، در ارائه اندیشه ها و دیدگاه های تاویلی خود مبتنی بر تاریخ تاویل در تمدن اسلامی (مخصوصا در میان جریان های کلامی همچون معتزلیان و اشاعره و عرفانی همچون محیی الدین ابن عربی) از یک سو و و بازشناسی جریان های تاویلی مدرن، با اتخاذ روشی تلفیقی و با به کارگیری روش تاویل در «چهارچوب قوانین زبان شناختی» در دوره ای و تاویل به منظور «ترسیم معنای زندگی» در دوره ای دیگر، کار خود را به پایان برده است. در پایان نیز به برخی کاربردها و دلالت های روش شناسی او اشاره می شود.

کلیدواژه ها:

روش شناسی تاویلی ، زبان شناسی ، خلق قرآن ، متن دینی ، نوشتار ، گفتار ، نصر حامد ابوزید