اهمیت و جایگاه کوهستان الوند در دوره اشکانی با استناد به یافته های تاریخی و باستان شناختی

اسماعیل همتی ازندریانی; یداله حیدری باباکمال; حمید دیداری

اهمیت و جایگاه کوهستان الوند در دوره اشکانی با استناد به یافته های تاریخی و باستان شناختی

محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 31، شماره: 52

سال انتشار: 1400

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 306

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1387504

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-31-52_008

تاریخ نمایه سازی: 11 بهمن 1400

چکیده مقاله:

همدان در غرب ایران یکی از مناطق مهم در مطالعات تاریخی و باستان شناسی در ادوار مختلف، از جمله دوره اشکانی بوده است. با بررسی متون تاریخی مشخص می شود که هرگاه نامی از همدان برده شده، بلافاصله از کوهستان الوند یاد شده و درواقع، نام هگمتانه یا اکباتان هیچ گاه بدون کوهستان الوند ذکر نشده است. با توجه به اهمیت موضوع، پرسش های مهمی مطرح شده است؛ از جمله آنکه مهم ترین آثار دوره اشکانی شناسایی شده در ارتفاعات کوهستان الوند کدامند؟ آثار دوره اشکانی شناسایی شده در کوهستان الوند با آثار کدام منطقه و دوره شباهت دارند؟ دلایل شکل گیری و ایجاد این آثار در ارتفاعات کوهستان الوند چیست؟ ماهیت پژوهش حاضر بنیادی است و رویکرد آن توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به شیوه میدانی و مطالعات کتابخانه ای است. مهمترین آثار شناسایی شده در کوهستان الوند عبارتند از نگارکندهای نویافته دشت میشان و دره یخچال است که با نگارکندهای منطقه الیمایی در دوره اشکانی، نظیر تنگ سروک II، نقش ضلع شرقی تنگ سروک IV و سنگ ماهی شباهت دارد. از سایر آثار کوهستان الوند در دوره اشکانی، میتوان به قلعه تاریخی «قزلر قلعه سی» اشاره کرد که با موقعیت استراتژیک، در منتهی الیه شرقی کوهستان الوند واقع است. این قلعه در تامین امنیت مسیرهای ارتباطی منتهی به شهر اکباتان نقش کلیدی داشته است.

کلیدواژه ها:

همدان ، کوهستان الوند ، اشکانی ، دشت میشان ، قزلر قلعه سی (سوغ بلاغ)

نویسندگان

اسماعیل همتی ازندریانی

استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

یداله حیدری باباکمال

استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده حفاظت آثار فرهنگی (کاربردی)، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

حمید دیداری

دانش آموخته کارشناسی ارشد باستانشناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

منابع و مآخذ. ...
آذرنوش، مسعود (۱۳۸۶)، گزارش کاوشهای لایهشناختی تپه هگمتانه-همدان در گزارشهای ...
آذرنوش، مسعود، علی شریفی و علی هژبری (بهار ۱۳۹۵)، «بازنگری ...
احمدنژاد، فرزان (۱۳۸۲)، «توصیف باستانشناسه پیکره هرکول در بیستون»، پایاننامه ...
اذکائی، پرویز (پاییز و زمستان ۱۳۶۷)، «درآمدی بر تاریخچه باستانشناسی ...
......................... (۱۳۸۰)، همداننامه، همدان: نشر مادستان.. ...
اسکندری، نصیر (۱۳۹۰)، بررسی و شناسایی باستانشناسی بخشهای شهداد و ...
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (۱۳۶۷)، مراه البلدان، تصحیح و کوشش عبدالحسین ...
ایسیدور خاراکسی (۱۳۹۲)، منزلگاههای اشکانی، ترجمه علی اصغر میرزایی، تهران: ...
پازوکی طرودی، ناصر (۱۳۶۷)، استحکامات دفاعی در ایران دوره اسلامی، ...
پیرنیا، حسن (۱۳۶۲)، ایران باستان یا تاریخ مفصل ایران قدیم، ...
جکسن، ابراهام (۱۳۵۲)، سفرنامه، ترجمه منوچهر امیری و فریدون بدرهای، ...
خلعتبری، اللهیار و دلریش بشیری (۱۳۸۲)، کارکرد و نقش سیاسی ...
دریایی، تورج (۱۳۸۳)، شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقبفر، تهران: نشر ...
دوبد، بارون (۱۳۷۱)، سفرنامه لرستان و خوزستان، تهران: انتشارات علمی ...
دیداری، حمید (۱۳۹۸)، گزارش مقدماتی کشف نگارکند نویافته در دشت ...
راوندی، مرتضی (۱۳۸۴)، تاریخ اجتماعی ایران؛ حیات اقتصادی مردم ایران ...
رحمانی، اسماعیل (۱۳۸۴)، گزارش کشف نگارکند نویافته در دره مرادبیگ ...
رنجبران، محمدرحیم و اتابک صفری تورج (۱۳۹۲)، «مروری بر روند ...
زارعی، محمدابراهیم و یدالله حیدری باباکمال (بهار ۱۳۹۳)، «اهمیت قلاع ...
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (۱۳۸۰)، فرهنگ جغرافیایی شهرستان های کشور ...
سبزی، موسی، اسماعیل همتی ازندریانی و کاظم امیدی (زمستان ۱۳۹۸)، ...
ستوده، منوچهر (۱۳۴۵)، قلاع اسماعیلیه در رشته کوه های البرز، ...
صراف، محمدرحیم (۱۳۹۲)، «مقدمه؛ هگمتانه شهر گمشده تاریخ ایران»، مجموعه ...
.................................... (۱۳۷۴)، «نویافته های معماری و شهرسازی در تپه هگمتانه ...
...................................... (۱۳۷۸)، «روند معماری و شهرسازی شهر باستانی هگمتانه (همدان) ...
..................................... (۱۳۸۲)، «شهر باستانی خشتی هگمتانه- همدان: نتایج و دستاوردهای ...
.................................... (۱۳۸۵)، «شهر باستانی مشکوفه در تپه هگمتانه»، چکیده مقالات ...
کسنوفون (۱۳۷۵)، آناباسیس، ترجمه احمد بیرشک، تهران: کتابسرا.. ...
گزنفون (۱۳۸۶)، کوروشنامه، ترجمه رضا مشایخی، تهران: شرکت انتشارات علمی ...
لوشای، هاینس (۱۳۸۵)، «پیکره سلوکی هرکول، بیستون؛ کاوشها و تحقیقات ...
لوکوک، پیر (۱۳۸۶)، کتیبههای هخامنشی، ترجمه نازیلا خلخالی، زیر نظر ...
لولین، لوید، جیمز رابسون و جونز رابسون (۱۳۹۰، «پرسیکا: داستانهای ...
مافی، فرزاد، علی بهمنیا و محمد بهرامزاده (پاییز و زمستان ...
محمدیفر، یعقوب، افراسیاب گرآوند و عباس مترجم (بهار و تابستان ...
ملازاده، کاظم و معصومه طاهری دهکردی (زمستان ۱۳۹۰)، «تاریخچه، جایابی ...
ملکم خان، سرجان (۱۳۸۲)، تاریخ ایران، ترجمه حیرت میرزا اسماعیل، ...
مهرآفرین، رضا، فاطمه علیزاده و روحالله شیرازی (پاییز و زمستان ...
هژبری، علی و محسن جانجان (۱۳۹۲)، «بازنگری عرصه و حریم ...
هژبری، علی (۱۳۹۱)، «بازنگری تاریخ گذاری نسبی تپه هگمتانه بر ...
همتی ازندریانی، اسماعیل (۱۳۹۶)، مطالعه و پژوهش به منظور تعیین ...
Chevalier, Nicole (۱۹۸۹), "Hamadan ۱۹۱۳: Une mission oubliée in Mélanges ...
Cogan, m. (۲۰۰۸), The raging torrent: Historical inscriptions from Assyria ...
De Morgan, Jacques (۱۸۹۶), "Mission scientificue en Perse", Recherches archéologiques ...
Haerinck, E. (۲۰۰۳), “Again on Tang-I Sarvak II, ne-side Goddesses ...
Hemati Azandaryani, E & E. Rahmani & Y. Mohamadifar (۲۰۱۷), ...
Mehr Kian, J. (۲۰۰۱), "Trois bas-reliefs parthe dans Les monts ...
Mohahamdifar, Y & E. Hemati Azandaryani & A. Dailar & ...
Mohammadifar, Yaghoub, Assef Norouzi, and Ali Sharifi (۲۰۱۲), "Preliminary Report ...
Vanden Berghe, L. & K. Schippmann, (۱۹۸۵), Les reliefs rupestres d'Elymaïde ...
Stronach, R. & D. Stronach & A. Farahani & A. ...
List of sources with English handwritingʻAbdī, K. (۱۹۹۳). Review of ...
Abū-Dūlaf. M. (۱۹۶۳). Safar-nāma-ye AbūDolaf dar Iran. T. Abūlfażl Ṭabāṭabāʾi.Tehrān, ...
Aḥmad Nežād. F. (۲۰۰۳). Description of the statue of Hercules ...
Aqāmoḥammadī, M. Šarafī. Ḥ. (۲۰۱۱). An analysis of the geographical ...
Āqāmoḥammadī, Mahdī, Šarafī Ḥosseīn,(۱۳۹۰) Taḥlīlī bar Parākandegī-ye ǰoḡrāfīyāʼī-ye Iylāt va ...
Āsānā, ǰ. (۱۹۹۲).Pahlavi texts of Iranian cities, Tehrān: National Library ...
Āẕarnoūš, M. (۲۰۰۷). Report of stratigraphic excavations of Hegmataneh. In: ...
Āẕarnoūš, M., Šarīfī, A., & Hožabrī, A. (۲۰۱۶). Revising the ...
Aẕkāʼī, P. (۲۰۰۱). Letters` Hamedān. Hamedān: Mādestān. [In Persian] ...
Aẕkāʼī, P. (۱۹۸۸). An Introduction to the Archaeology of Hamedan. Iranian Journal of Archaeology and History. ۲(۲): ۵۶- ...
Cogan, M. (۲۰۰۸). The raging torrent: Historical inscriptions from Assyria ...
Ctesias, (۱۳۹۰), C tesias' History of Persia : tales of ...
Daryāeī, T. (۲۰۰۴). The Sasanian Empire. T. Morteżā Ṯāqebfar. Tehrān: ...
DeBode, B. (۱۹۹۲). Travels in Luristan and Arabistan. Tehrān: ʻElmī ...
Dīdārī, H. (۲۰۱۹). Preliminary report of the discovery of a ...
Ebn al-Faqīh.H. (۱۹۷۰). Mūḵtaṣar Kītāb al-Buldān. Tehrān: Bonyād-e Farhang-e Iran ...
Ebn Ḥawqal, A. (۱۹۶۶). Safar-name-ye Ibn e Hawqal (Ṣūrat ol-'Ard). ...
Ebn Rosta. Aḥmad b. ‘Omar. (۱۹۸۶). Alāq al-Nafīsa. Tehrān. Amīr Kabīr. ...
Eskandarī, N. (۲۰۱۱). Archaeological Survay and identification of Shahdad and ...
Estaḵrī. A. ۱۹۶۱. Masalīk al-Mamalīk. Tehrān. Foundations for Dr. Maḥmoūd Afšār ...
Eʿtemād-al-Salṭana, M. (۱۹۸۹). Merʾāt al-boldān. Volume ۴, by: Abdolhossein Navai ...
Geographical culture of the country's cities - Hamadan city. (۲۰۰۱). ...
Geographical Culture of the Mountains of the Country. (۲۰۰۲). Geographical ...
Grosin, H. (۲۰۰۴). Historical Geography and Habitats of Alvand Valley, ...
Haerinck, E. (۲۰۰۳). Again on Tang-I Sarvak II, ne-side Goddesses ...
Haǰbarī, ʻAlī, (۱۳۹۱), Bāznegarī-ye Tārīḵgoẕārī-ye Nesbī-ye Tape Hegmatāne Bar Pāyeye ...
Haǰbarī, ʻAlī, ǰānǰān, Moḥsen, (۱۳۹۲), Bāznegarī-ye ʻArṣe va Ḥarīm-e Tape ...
Ḥamavī Baqdadī, Y. (۲۰۰۱). Moʻǰam - ol - Boldān. Vol. ...
Hematī Azandariani, E. (۱۳۹۶). Study and research in order to ...
Hematī Azandaryānī, E, Raḥmānī, E, Moḥammadīfar, Y. (۲۰۱۷). “A Newly ...
Hematī Azandaryānī, E, Gregoratti, L, Moḥammadīfar, Y. Didari, H. (۲۰۲۱). ...
‎Isidore of Charax,(۱۳۹۲) Parthian stations : an account of the ...
Jackson, A. (۱۹۷۳). Persia past and present. T. Manoūčehr Amīrī ...
ǰahānpoūr, A. (۲۰۱۲). Glory of Alvand. Hamadan: Barakat kūṯar. [In ...
ḵalʻatbarī, allāhyār, Bošrā Delrīš, (۱۳۸۲), Kārkard va Naqše Sīyāsīy va ...
Lecoq.P. (۲۰۰۷). Achaemenid inscriptions. T. Nāzīlā ḵalḵālī. Tehrān: Farzān Roūz. ...
Luschey. H. (۱۹۶۳۱۹۶۷). Bisutun: Ausgrabungen und Forschungen in den Jahren ...
Māfī. F.Behnīyā. A. Bahramzādeh. M. (۲۰۱۰). Description, classification and typology ...
Maqdīsī. A.A. (۱۹۸۲). Aḥsan al-Taqāsīm fī Ma'rafat al-Aqālīm. Translated by ʻAlīnaqī Monzavī. ...
Masʻūdī. A. (۱۹۸۸). Morūǰ al-Ẕahab. T. Abūlqāsem Pāyandeh. Tehrān: ʻElmī ...
Medvedskaya, I. N. ۲۰۰۲, Were the Assyrians at Ecbatana?. The International ...
Mehrāfarīn. R. ʻAlīzādeh. F. Šīrāzī. R. (۲۰۱۳). Parthian Pottery of ...
Mehrkīyān, ǰ. (۲۰۰۱), Trois bas-reliefs parthe dans Les monts Bakhtiaris, ...
Mehrkīyān, ǰ. ۲۰۰۰, Un nouveau bas-relief d'Elymaide a »Shirinow«, sur ...
Moḥammadīfar, Y., Gerāvand, A., & Motarjem, A. (۲۰۱۲). Review and ...
Mollāzādeh. K. Ṭāherī Dehkordī. M. (۲۰۱۱). History, location and structure ...
Mostawfī. Ḥ. (۲۰۰۳). Nozhat-al Qolūb. Tehrān: Ḥadīṯ e Emroūz. [In ...
Pazūkī Ṭarūdī, nāṣer, (۱۳۶۷), Esteḥkāmāt-e Defāʻī dar Iran Dore Eslāmī, ...
Pīrnīyā, Ḥ. (۱۹۸۳). History of Ancient Iran. Tehran: Donyāy e ...
Raḥmānī. E. (۲۰۰۵). Preliminary report of the discovery of a ...
Ranǰbarān, Moḥammad Raḥīm, Ṣafrā Tūraǰ, Atābak, (۱۳۹۲), Morūrī bar Ravande ...
Rāvandī, Morteżā, (۱۳۸۴), Tārīḵ-e Eǰtemāʻī-ye Iran, Ḥayāt-e Eqteṣādī-ye Mardome Iran, ...
Šaʻbānī, M. (۲۰۱۵). Archaeological Survey and analysis of settlements in ...
Sabzī, Mūsā, Hematī, Esmāʻīl, Omīdī, Kāẓem, (۱۳۹۸), ”A Survey on ...
Sarkhosh Curtis, V. (۲۰۰۱). Parthian Belts and Belt Plaques, Iranica ...
Ṣarrāf, Moḥammad Raḥīm, (۱۳۷۴), New discoveries of architecture and urban ...
Ṣarrāf, Moḥammad Raḥīm, (۱۳۸۲), Hegmataneh Brick Ancient City - Hamedan: ...
Ṣarrāf, Moḥammad Raḥīm, (۱۳۸۵), The ancient city flourished in Hegmataneh ...
Ṣarrāf, Moḥammad Raḥīm, (۱۳۹۲), Introduction; Hegmataneh The Lost City of ...
Sir John Malcolm. (۱۹۸۳). History of Iran, T. Haīrat Mīrzā ...
Sotūde, Manūčehr, (۱۳۴۵), Ismaili forts in the Alborz Mountains, Tehrān: ...
Stronach, R., Stronach, D., Farahani, A., & Parsons, A. ۲۰۱۹, ...
Ṭabarī (۱۹۹۶). Taʼrīḵ-e Ṭabarī, T. Abūlqāsem Pāyandeh, Tehrān: Asāṭīr. [In ...
Ṭusī, M. I. M. (۲۰۰۳). ʻAǰāʼīb al-Maḵlūqāt. Tehrān: ʻElmī va ...
Unknown. Moǰmal at - Tawārīḵ wa - al Qīsas. Tehrān: ...
Vanden Berghe, L., & Schippmann, K. ۱۹۸۵, Les reliefs rupestres d'Elymaïde ...
Xenophon, (۱۳۷۵), Anabasis, T. Aḥmad Bīršak, Tehrān: Ketābsarā ...
Xenophon. (۲۰۰۷). Cyropaedia. T. Reżā Mašāyeḵī. Tehrān:ʻElmī va Farhangī. [In ...
Yaʻqūbī. A. (۲۰۰۳): Taʼrīḵ-e Yaʻqūbī. T. Moḥammad Ebrāhīm Āyatī. Tehrān:ʻElmī ...
Zāreʼī, M. E., & Heīdarī Bābākamāl, Y. (۲۰۱۴). The Role ...
Zendeh Del, H. (۱۹۹۷). Comprehensive Iran Tourism Guide Collection: Hamadan ...
English SourceChevalier, Nicole. ۱۹۸۹. "Hamadan ۱۹۱۳: Une mission oubliée in ...
Cogan, m. ۲۰۰۸, The raging torrent: Historical inscriptions from Assyria ...
De Morgan, Jacques. ۱۸۹۶. "Mission scientificue en Perse." Recherches archéologiques ...
Haerinck, E. ۲۰۰۳, Again on Tang-I Sarvak II, ne-side Goddesses ...
Hemati Azandaryani, E, Rahmani, E, Mohamadifar, Y., ۲۰۱۷, “A Newly ...
Medvedskaya, I. N. ۲۰۰۲, Were the Assyrians at Ecbatana?. The International ...
Mehr Kian, J. ۲۰۰۰, Un nouveau bas-relief d'Elymaide a »Shirinow«, ...
Mehr Kian, J. ۲۰۰۱, Trois bas-reliefs parthe dans Les monts ...
Mohahamdifar, Y, Hemati Azandaryani, E, Dailar, A, Hasanlou, S, Babapiri, ...
Mohammadifar, Yaghoub, Assef Norouzi, and Ali Sharifi. ۲۰۱۲. "Preliminary Report ...
Vanden Berghe, L., & Schippmann, K. ۱۹۸۵, Les reliefs rupestres d'Elymaïde ...
Stronach, R., Stronach, D., Farahani, A., & Parsons, A. ۲۰۱۹, ...

نمایش کامل مراجع