بکارگیری صحیح مهندسی تونل برای پروژه عمرانی درون شهری

اهمیت استراتژیک تونلسازی در دنیای امروزی، باعث تمرکز زیاد مهندسان و محققان بر روی مبانی تئوری و عملی روش های ساخت تونل شده است. با توجه به افزایش چشم گیر راههای ارتباطاتی و کاهش روز افزون فضاهای سطحی برای عملیات راه سازی، استفاده از فضاهای زیر زمینی همانند تونل ها مورد توجه قرار گرفته است. نخستین سپر محافظ تونل، توسط سر مارک ایزامبارد برونل در سال ۱۸۲۵ و برای حفاری تونل تیمز ساخته شد. اگرچه این ابتکار تنها به منظور ساخت یک سپر بوده و شامل ساختن یک دستگاه حفاری تونل کامل نبود؛ اما عملیات حفر تونل ها نیاز داشت که با استفاده از روش های استاندارد حفاری به سرانجام برسد. پس با توجه به رشد روز افزون جمعیت و نیاز به ساخت زیربناهایی برای حمل و نقل سریع و آسان، ساخت تونل اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. حفر تونل های شهری با عبور از زیر ساختمان های متعدد و به علت ترخیص تنش و ایجاد تغییر شکل های الاستیک و پلاستیک باعث ایجاد نشست هایی در سطح زمین می شود. این نشست ها در صورتی که کنترل شده نباشد به سازه های سطحی آسیب و خسارات جبران ناپذیری وارد خواهند کرد. در نتیجه پیش بینی صحیح نشست بخش مهمی از مرحله امکان سنجی ساخت تونل در مناطق شهری است. هدف مقاله حاضر بکارگیری صحیح مهندسی تونل برای پروژه عمرانی درون شهری با روش توصیفی- اسنادی می باشد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که میزان عمق حفاری تونل و میزان سربار و تنش های موجود در پیرامون و سطح زمین بر میزان جابجایی تونل به شدت تاثیرگذار است. میزان جابجایی در تاج تونل بیشترین و در قسمت کف تونل کمترین مقدار است. و می توان گفت مهندسین سازه در دنیای مدرن می توانند سازه هایی ایجاد کنند که نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری داشته باشند و راحتی و فناوری هوشمندانه بیشتری نسبت به گذشته ارائه دهند. در انتها می توان چنین گفت پارامترهای متعددی مانند توالی حفر، روش حفر، ضخامت پوشش بتنی، فاصله بین دو تونل، طول دهانه پوشش داده نشده، خواص خاک و... بر میزان اندرکنش تونل های متقاطع غیرهمسطح تاثیرگذار هستند. از آنجا که توالی حفر تاثیر زیادی بر نشست سطح زمین و سایر جنبه های منفی تونلسازی دارد، لذا یکی از مهمترین پارامترهایی است که باید قبل از حفاری این تونل ها علی الخصوص در نواحی تقاطع تعیین شود.

کلیدواژه ها:

تونل درون شهری ، مهندسی تونل ، پروژه عمرانی درون شهری