کانسار مس معدن بزرگ با میزبان آتشفشانی، نمونه ای از کانسارهای مس نوع مانتو، خاور شاهرود
محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 25، شماره: 98
سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 412
فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GSJ-25-98_011
تاریخ نمایه سازی: 5 بهمن 1400
چکیده مقاله:
کانسار مس معدن بزرگ در ۱۳۰ کیلومتری خاور شاهرود و در محدوده معدنی عباس آباد قرار دارد. این محدوده، شامل کمربندی از سنگ های آتشفشانی- آذرآواری، همراه با میان لایه های رسوبی با راستای شمال خاور- جنوب باختر، در برگیرنده ۸ کانسار مس است. سنگ های آتشفشانی این محدوده، به طور چیره شامل تراکی آندزیت، تراکی آندزیت- بازالت و تراکی بازالت به سن ائوسن است. این سنگ ها، ماهیت شوشونیتی تا پتاسیم بالا دارند و از دید جایگاه زمین ساختی در موقعیت کمان حاشیه فعال قاره ای جای می گیرند. سنگ درونگیر این کانسار، سنگ های تراکی آندزیت با بافت پورفیریک تا مگاپورفیریک، گلومروپورفیریک و بادامکی است. بر پایه مشاهدات صحرایی، مطالعات میکروسکوپی، طیف سنجی رامان و XRD، دو نوع دگرسانی ناحیه ای و محلی در واحدهای آتشفشانی دیده می شود. دگرسانی پروپیلیتیک شاخص دگرسانی ناحیه ای است و در همه سنگ های آتشفشانی و آذرآواری دیده می شود. دگرسانی محلی، مرتبط با کانه زایی مس است و با دگرسانی های کلسیمی، سیلیسی، سریسیتی و کلریتی مشخص می شود. کانه زایی مس، ساده و چینه کران است. بافت کانسنگ، دانه پراکنده، داربستی و رگه- رگچه ای است و کانی سازی به صورت پر کردن فضاهای خالی و همین طور جانشینی صورت گرفته است. بر پایه مطالعات میکروسکوپی و داده های EPMA، کانی های گروه کالکوسیت شامل کالکوسیت، ژورلئیت، آنیلیت، دیژنیت و کوولیت هستند، کانه های اصلی این کانسار به شمار می آیند که با بورنیت و پیریت همراهی می شوند. کوولیت، مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا و گوتیت، کانی های ثانویه و کوارتز، زئولیت، کلریت، اپیدوت، کلسیت و کالسدونی، کانی های غیرفلزی هستند. برای تشکیل این کانسار، دو مرحله گرمابی اولیه و مرحله غنی شدگی ثانویه- اکسایش پیشنهاد می شود. بر پایه مطالعات میانبارهای سیال، دمای همگن شدگی میان ۹۰ تا ۲۶۸ (با میانگین ۱۷۶) درجه سانتیگراد است. دامنه تغییرات شوری میان ۴/۳ تا ۲۲ (با میانگین ۲/۱۳) درصد وزنی نمک طعام به دست آده است. چگالی سیال میان ۸/۰ تا ۱/۱ است. ژرفای به دام افتادن میانبارهای سیال در این کانسار کمتر از ۲۰۰ متر و فشار حاکم در طی تشکیل کانسنگ، کمتر از ۵۰ بار بوده است. کانسار معدن بزرگ، بر پایه ویژگی های زمین شناسی، کانی شناسی، بافت و ساخت کانسنگ و داده های حاصل از میانبارهای سیال قابل مقایسه با کانسارهای مس نوع مانتو است که از برخی مجموعه های آتشفشانی مزوزوییک و سنوزوییک دنیا گزارش شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
لیلا صالحی
دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
ایرج رسا
استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سعید علیرضایی
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
احمد کاظمی مهرنیا
دکترا، شرکت مهندسین مشاور پارسی کان کاو، تهران، ایران