مطالعه ژئوشیمی عناصر اصلی، جزیی و خاکی کمیاب در رسوبات بستر دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگ ترین دریاچه فوق ­اشباع از نمک در جهان است که در میان استان های آذربایجان ­شرقی و غربی در شمال باختر ایران جای دارد. در این پژوهش ژئوشیمی عناصر اصلی، جزیی و خاکی کمیاب ۱۳۰ نمونه که از ۲۵ سانتی متری پایانی گمانه حفر شده با ژرفای یک و نیم متری میان سال­های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۵ برداشت شده است؛ بررسی شد. مطالعه ژئوشیمی عناصر اصلی نشان دهنده گوناگونی و ناهمگنی زیاد در مقدار اکسید عناصر اصلی در رسوبات بخش های شمال باختر، شمال خاور، جنوب باختر و جنوب بستر دریاچه   است. نتایج تجزیه طیف سنج پراش پرتو ایکس (XRD) رسوبات نشان می­دهد که فاز اصلی کانی­های رسوبات دریاچه را کانی­های هالیت، کلسیت، آنکریت، کوارتز، ارتوکلاز، کلریت، آلبیت، ژیپس، پلاژیوکلاز، اوژیت، آمفیبول و هورنبلند تشکیل می­دهند و رسوبات بستر دریاچه ارومیه از دید ترکیب کانی­شناختی شبیه کانی­های عمومی تشکیل‎دهنده شیل و ماسه­سنگ گری‎وک هستند. در میان اکسیدهای عناصر اصلی، MgO، CaO و Na۲O غنی­شدگی بالایی نسبت به استانداردهای UCC، PAAS و NASC نشان می دهند. از مجموعه عناصر جزییRb  و Sr نسبت به UCC، PAAS و NASC غنی­شدگی بسیار بالایی همراه با تهی­شدگی Eu به ویژه در بخش جنوب باختر دریاچه نشان می دهند. مقایسه ترکیب ژئوشیمیایی رسوبات ژرفای مورد مطالعه­، با سنگ­های پیرامون دریاچه نشان از کنترل اصلی ترکیب کانی­شناختی توسط زمین­شناسی پیرامون دریاچه در مقایسه با کانی شناسی آورد رسوبی رودخانه­ها دارد.

کلیدواژه ها:

ژئوشیمی ، کانی شناسی ، رسوبات بستر ، دریاچه ارومیه ، ایران