نشانه‎های زمین‎ریختی زمین‎ساخت فعال در حوضه آجی چای، شمال غرب ایران

شاخص‎های زمین‎ریخت‎شناسی زمین ساخت فعال، ابزار مفیدی برای بررسی تاثیر فعالیت زمین ساخت در یک ناحیه است. محاسبه این شاخص‎ها به وسیله نرم افزارها، بررسی های سنجش از دور (به عنوان ابزار شناسایی) و به منظور بررسی اجمالی یک منطقه بزرگ از دیدگاه ناهنجاری های احتمالی مرتبط با زمین ساخت فعال سودمند است. این روش به ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی کمی روی فعالیت های زمین‎ساختی آن با استفاده از این روش صورت گرفته است (حوضه آجی چای)؛ می تواند روش نو و مفید باشد. بر اساس مقادیر شاخص طول- شیب رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی (AF)، انتگرال هیپسومتری (Hi)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf)، شکل حوضه زهکشی (Bs) و پیچ و خم پیشانی کوهستان (Smf)، شاخصی به نام زمین‎ساخت فعال نسبی (Iat; Index of relative tectonics) حاصل شد که ترکیبی از شاخص های بالاست و خود به چهار رده تقسیم می شود. مقادیر به دست آمده برای Iat در منطقه مورد بررسی نشان داد که، رده ۲ (بالا) با مساحت ۴۶/۱۰۴۵ کیلومتر مربع ۲۶/۱۱ درصد، رده ۳ (متوسط) با مساحت ۶۷/۲۹۴۰ کیلومتر مربع ۶۷/۳۱ درصد، رده ۴ (پایین) با مساحت ۳۰/۵۲۹۷ کیلومتر مربع ۰۶/۵۷ درصد از کل منطقه را اشغال می کند. الگوی تقارن توپوگرافی عرضی (T) نیز برای ناحیه مورد بررسی محاسبه و نتیجه آن به شکل نقشه ای از بردارهای T تهیه شد با مقایسه این شاخص با نقشه رده بندی زمین ساخت فعال نسبی تطبیق نواحی رده بالا با پهنه های دارای مقادیر بالای عدم تقارن تایید شد.

کلیدواژه ها:

شاخص های زمین ریخت شناسی ، زمین ساخت فعال ، حوضه زهکشی ، عدم تقارن ، آجی‎چای