مثنوی مولوی: زر سیه کرده به دود معانی آسمانی در پردۂ الفاظ زمینی و عوامانه

بدیهی است، اثر بی مانندی چون مثنوی معنوی که از ذهن زایای ابرانسانی همچون جلال الدین محمد مولوی (۶۰۴-۵۶۷۲ق.) جوشیده و بر زبان رسای وی جاری شده است، اقیانوسی از مفاهیم ژرف و معانی شگرف علمی و عرفانی را در بر گیرد که فهم آن از دسترس افهام و ادراک عموم فرسنگها فاصله داشته باشد. مولانا به شیوه های گوناگون کوشیده است این اثر گرانسنگ در برج عاج معانی بلند محصور نماند و مریدان و مخاطبان از تعالیم ارزشمند آن به نوعی بهرهیاب شوند؛ اطناب ملیح در شرح و بیان مباحث غامض با شگرد تمثیل و بسط موضوعات تمثیلی به روش داستان در داستان، نمودی از این تلاشهاست؛ ساده سازی زبان مثنوی و نزدیک کردن آن به زبان عامه و توده مردم، شیوه و عامل دیگری است که در محسوس شدن اسرار مگوی مثنوی و انتقال آن از مراتب خاصان و منتهییان به سطح درک و آموزش مریدان و مبتدی یان نقش بسزایی دارد و در هر دو سطح واژگانی و جمله بندی صورت می گیرد: در سطح واژگانی، کاربرد مصطحلات عامیانه نمود برجسته ای دارد و در سطح جمله بندی، انواع نادستورمندی رایج در زبان عموم گویشوران جلوه آشکاری یافته است. مجموعه این مختصات، مثنوی معنوی را به صورت سلطان ژنده پوش معانی و برج عاج نشینی آسان یاب در آورده و سبک منحصر به فردی از سخنوری مولوی را به نمایش گذاشته است.

کلیدواژه ها:

تساهل های زبانی مولوی ، سطح جملہ بندی ، عامیانگی ، سطح واژگانی.