پایش پتانسیل حمل ماسه با استفاده از کلاس های سرعت باد و روش فرایبرگر

فرسایش بادی یکی از مخاطرات مهم طبیعی در شرق ایران محسوب می گردد. شدت و جهت باد غالب دو عامل موثر در رسوب گذاری و نهایتا تشکیل عوارض ژئومورفولوژیکی در مناطق خشک هستند. بدلیل اثرات مخرب محیط زیستی حمل رسوبات بادی، مطالعه آن ها اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش پتانسیل حمل ماسه به عنوان یک فاکتور مهم در فرسایش بادی در محدوده شهرستان زاهدانمورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور سرعت آستانه حمل ذرات با استفاده از اطلاعات ایستگاه سینوپتیک زاهدان و با روش فرایبرگر در یک دوره ۳۰ ساله محاسبه شد. تجزیه و تحلیل فصلی رژیم بادی نشان می دهد که رژیم بادی شمالی و درصد فرآوانی این جهت در فصول تابستان ( ۲۹ %) و زمستان ( ۱۶ %) به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان است. همچنین، در رژیم بادی سالانه جهات شمال%۲۱ و شمال شرق ( ۱۱ %) دارای بیشترین فراوانی و جهات غرب ( ۳%) و شرق ( ۳%) دارای کمترین فراوانی وزش باد می باشد. تحلیل سرعت آستانه باد حاکی از آن است که جهات جنوب غرب، شمال و شمال شرق در این منطقه تاثیر بیشتری را در رخدادهای فرسایش بادی دارند. نتایج پتانسیل حمل ماسه در این ایستکاه نشان داد که این شاخص برابر با ۳۲۴ واحد بردار است و بیانگر آن است که در کلاس متوسط قرار دارد و جهت نهایی ماسه های روان به سمت شمالشرق می باشد. پایش پتانسیل حمل ماسه در دوره مورد بررسی نشان میدهد که تغییرات پتانسیل جبری و برداری حمل ماسه بیانگر تغییرات کاهشی در این ایستگاه است و همچنین، شاخص هم جهتی بیانگر حاکمیت بیشتر بادهای یک جهته در این منطقه در دوره سی ساله است. در پایان توصیه می گردد که مدیران اجزائی با توجه به مطالعات رژیم بادی به توسعه عملیات بیولوژیک عمود بر جهت حمل ماسه های روان نسبت به کنترل اقدامات لازم را انجام دهند.

کلیدواژه ها:

فرسایش بادی ، رژیم بادی ، گلباد ، گلتوفان ، گلماسه