مطالعات میدانی در ژئوتوریسم؛ کارکردها و ضرورت ها

ژئوتوریسم دانشی چندبعدی و میان رشته ای است و در تکامل آن از آبشخورهای متعددی به ویژه دانش گردشگری، زمین شناسی و علوم جغرافیایی به ویژه ژئومورفولوژی تغذیه شده است. در حال حاضر آنچه تحت عنوان ژئوتوریسم برای مخاطبان دانشگاهی عرضه می شود به عنوان زیر شاخه ای از دانش طبیعت گردی است و همگام با دانش اکوتوریسم مورد مطالعه قرار می گیرد و بر رویکردهایکاربردی توجه بیشتری نسبت به رویکردهای نظری دارد. مطالعات فعلی ژئوتوریسم در دو دهه گذشته به ویژه در داخل معرفی و توصیف سطحی جاذبه ها یا ژئومورفوسایت ها و صرفا رتبه بندی و ارزیابی قابلیت گردشگری آنها تشکیل می دهد که این عملکرد تنها بخشی از مطالعات ژئوتوریسم را در بر می گیرد و به سایر ابعاد آن از قبیل خطوط مدیریتی، حفاظتی، اقتصادی و ... کمتر توجه شدهاست. در این راستا یکی از ضرورت های دانش ژئوتوریسم، ژرف اندیشی در زمینه مطالعات میدانی تشکیل می دهد که فراتر از مشاهده توصیفات است و مسائل مختلفی را در نظر می گیرد. نتایج نشان داد مطالعات میدانی در ژئوتوریسم از دو بخش اصلی تشکیل می شود: گام اول را مطالعات میدانی توصیف و تحلیل ژئوتوریسم یک منطقه (ژئومورفولوژی کمی ژئومورفوسایت ها،تکمیل پرسشنامه، ارزیابی توان گردشگری بر اساس مدل های رایج ژئوتوریسمی) تشکیل می دهد. اما گام دوم موضوع تخصصی تر می شود و بنیان آن را واکاوی و بازاندیشی در خطوط مدیریتی ژئوتوریسم یک منطقه تشکیل می دهد. به عنوان مثال شناسایی ویژگی های ژئومورفولوژی کاربردی ژئومورفوسایت ها، بررسی رفتار گردشگران و جامعه بومی در برابر ژئومورفوسایت ها، مخاطره شناسی ژئومورفوسایت ها، ارزیابی وضعیت سخت افزارهای حفاظتی و خدماتی فعلی در محوطه ژئومورفوسایت ها و در نهایت نگرش جامع به چشم انداز ژئومورفوسایت های مختلف از جمله تمهیداتی است که با دیدجغرافیایی و همراهی مطالعات میان رشته ای به ویژه بهره گیری از تخصص سایر متخصصین علوم جغرافیایی (آب و هواشناسی، جغرافیای سیاسی، جغرافیای فرهنگی، جغرافیای شهری و ...) تشکیلمی دهد

کلیدواژه ها:

ژئوتوریسم ، مدیریت ژئوتوریسم ، ژئومورفوسایت ها ، مطالعات میدانی ، مخاطرات محیطی