بررسی مکاتب اهل تسنن در کشورهای اسلامی سنی مذهب

مطالعه تاریخ اسلام و بررسی رویه های دولت های اسلامی در اعصار گذشته اهمیت بسزایی دارد. شکل گیری مکاتب مهم فقهی درمسیر جریان تاریخ اسلام صورت گرفته است. این مکاتب که امروزه مذاهب اصلی کشورهای اهل تسنن را تشکیل می دهند در طول تاریخ هر کدام به نوعی با مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی دوران خود مواجه بوده اند. پس از پیغمبر اکرم (ص) مسلمانان عرب اهل تسنن جنگ های متعددی را با کشورهای همسایه خود شروع کردند و در عراق، بلاد شام و فلسطین یک حکومت جدید اسلامی تشکیل دادند. بعدها دولت جدید مستقر در این بلاد سرزمین های مصر، تونس، لیبی، الجزایر و مراکش را فتح نمود. مردم سرزمین های جدید اسلام آوردند و زبان عربی زبان رسمی آن ها شد. در نتیجه توسعه سرزمین های اسلامی، سوالات زیادی در رابطه با نحوه زندگی مسلمانان و رویه های دولتی حکام اسلامی مطرح گردید.حقوقدانان و فقهای وقت اهل تسنن مجبور شدند در مقابل ابهامات زیادی که مسلمانان سنی مذهب سرزمین های جدید مواجه بودند یک نظام فکری را ایجاد نمایند که با استناد به دستورات قرآن کریم، سنت رسول خدا و احادیث موجود بتوانند پاسخی علمی به سوالات آنها تهیه نمایند. کار فقهای وقت اهل تسنن سهل و آسان بنظر نمی رسید و علاوه بر وجود نکات مبهم، دولت های وقت نیز در کار ان ها دخالت می کردند. بعنوان مثال یکی از سوالاتی که مسلمانان سرزمین های جدید مطرح می نمودند این بود که در یک حکومت اسلامی رفتار حکام در سرزمین های جدید اسلامی در رابطه با اخذ درصدی از هزینه های دولتی از مسلمین چگونه باید باشد. پاسخ این نوع سوالات به سادگی قابل استخراج از احادیث موجود نبود. در نتیجه فقها مجبور بودند از ابزارهای دیگری نظیر قیاس فقهی استفاده نمایند. در حالیکه در رابطه با معضلات مربوط به حقوق مدنی، نظیر نحوه ازدواج صفار، اجماع فقهای وقت این بود که از عرف های رایج بین مسلمین مدینه و مکه استفاده نمایند. حقوقدانان و فقها مشهور اهل تسنن قرون هشتم و نهم میلادی در حوزه های علمیه کشورهای مختلف نظیر مصر، عراق، سوریه و عربستان به تدریس فقه و شرع اسلام مشغول بودند. مکاتب اصلی مسلمانان کشورهای سنی مذهب (حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی) برگرفته از متون درسی و نوشته های این فقها مشهور می باشد.

کلیدواژه ها:

سنت رسول خدا ، احادیث نبوی ، فقه و شرع مقدس اسلام ، صحابه پیغمبر (ص) ، دستورات قران کریم ، اجماع فقها ، عرف های مسلمین زمان پیغمبر اکرم (ص)