تاثیر زیست دینی حسن البنا بر هویت عرفانی اخوان المسلمین

اخوان المسلمین یکی از بزرگ ترین و تاثیرگذارترین نهادها و جریان های فرهنگی و سیاسی اجتماعی معاصر در جهان اسلام است. تاثیر حسن البنا، به عنوان موسس اخوان المسلمین، در این جماعت به خصوص نوع زیست دینی اش، که تصوف و عرفان است، انکارپذیر نیست. رویکرد دینی وی متاثر از تصوف و عرفان به دوران نوجوانی اش باز می گردد. در این دوران او از مریدان رسمی طریقه ای صوفی به نام «طریقه حصافیه شاذلیه» بود و تحت تاثیر و تعلیم شیخ و موسس این طریقه عرفانی قرار داشت. از تاسیس اخوان المسلمین، طرح ریزی و نظام سلسله مراتبی اش تا ارتباط میان اعضا با یکدیگر و با مرشد عام، همگی برگرفته از زیست دینی متاثر از تصوف و عرفان است که در تار و پود اخوان المسلمین نفوذ کرده است. سعی وی در به کاربستن محتوا و روش صوفیانه همواره انتقادهایی را از جانب سلفیه در پی داشته است. اگرچه اخوان المسلمین پس از مدتی از تصوف و عرفان فاصله گرفتند و در زمره جماعت های سلفی به شمار آمدند، اما نفوذ زیست دینی متاثر از تصوف و عرفان از طریق حسن البنا در لایه های درونی اخوان المسلمین، امروزه نیز دیده می شود. تاکید بر این رویکرد صوفیانه و عارفانه در اخوان المسلمین می تواند مانعی برای به افراط کشیده شدن اخوان المسلمین به سمت سلفیت باشد. این بررسی، زیست دینی ناشی از تصوف و عرفان حسن البنا را در پی ریزی جماعت اخوان المسلمین نشان می دهد و تحلیل می کند.

کلیدواژه ها:

حسن البنا ، تصوف ، عرفان ، دین ، اخوان المسلمین ، ذکر ، مراسم میلاد اولیا