بازخوانی مسئولیت بین المللی رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران: تحلیل قطعنامه های شورای امنیت و سازوکار تعیین متجاوز

مسئولیت بین المللی رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی از موضوع هایی است که ذهن ­ایرانیان را به خود مشغول کرده است. بررسی حقوقی و تاریخی دفاع مقدس، نیازمند بازخوانی وقایع و اقدامات جامعه جهانی است؛ ازاین رو، در این مقاله به دو پرسش اصلی مورد پاسخ داده می شود. نخست، آیا جامعه جهانی به­ویژه سازمان ملل در مقابل جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران، واکنش قابل توجهی نشان داده است؟ دوم، آیا اقدامات حقوقی برای جبران خسارت های جنگ توسط رژیم بعث عراق کافی بوده است؟ جنگ، آزمون مهمی برای مسئولان شورای امنیت بود تا گامی برای حفظ صلح ­و­ امنیت جهانی بردارند؛ اما، متاسفانه این شورا با واکنشی دوگانه از تعیین متجاوز خودداری نمود و تنها در بند ­۶­ قطعنامه ­۵۹۸ تعیین متجاوز را به صورت دومرحله ای از مجرای تحقیق­­ زیرنظر دبیرکل مشخص نمود. درنهایت، دبیرکل با ارائه گزارشی، رژیم بعث عراق را متجاوز معرفی کرد و این تجاوز را ناقض اصول بنیادین حقوق بین­الملل و ممنوعیت کاربرد زور دانست. این گزارش، پاسخی به عملکرد گزینشی­ شورا در حفظ صلح­ و­ امنیت بین المللی بود. به نظرمی رسد، گزارش دبیرکل می تواند مبنای قضاوت در خصوص تعیین متجاوز و مسئول جبران خسارت های ایران باشد.

کلیدواژه ها:

جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران ، شورای امنیت ، قطعنامه ۵۹۸ ، گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد ، مسئولیت بین المللی