رهیافت های فریقین در مواجهه با روایات متعارض تاب کلامی «مطالعه موردی: روایات دال بر کفایت توحیدباوری در رستگاری»

تحلیل معنای روایات دال بر رستگاری مومن اعم از مذنب و محسن، صرفا به سبب باورمندی به توحید و احتراز از شرک، از جمله مباحث مشکل در حوزه کلام است. استناد به دلالت ظاهری این دسته از روایات، بدون توجه به این درون مایه که رستگاری فرد موحد، توام با رسیدگی به حساب اعمال است؟ یا رستگاری بدون حسابرسی مقصود روایات است؟، پی آورد ثمراتی است نظیر بهشتی بودن مومن خطاکار بدون بازخواست، تعارض با روایات دال بر منطبق بودن جزای اخروی با عمل دنیوی و .... نوشتار حاضر با تحلیل اسناد، توجه به خاستگاه صدوری و مکتوب روایات، اعتبارسنجی منابع و نیز تحلیل رهیافت های شرح الحدیثی عالمان فریقین، سعی دارد به شیوه توصیفی تحلیلی، وجوه معنایی و نیز راه کارهای حلی تعارض این دسته از احادیث را بیان نماید. ثمره این پژوهش، دستیابی به رویکردهایی از «پذیرش مطلق» تا «انکار مطلق» روایات است که اغلب با هدف سازواری و هماهنگ سازی با حوزه عدل الهی سامان یافته اند. تحدید معنای واژگان و تاویل معنای ظاهری بر اموری همچون عدم انجام اعمال مخل و منکر ایمان، توفیق مومن بر توبه از گناه، عدم خلود در جهنم و ... از جمله راه کارهای حلی عالمان به شمارمی روند که برای درک مراد جدی معصوم (ع)، ارائه گشته اند.

کلیدواژه ها:

روایات متعارض ، مشکل الحدیث ، رابطه ایمان و عمل ، توحید