بررسی تاثیر سد گتوند بر تغییرات شوری خاک و پوشش گیاهی اراضی پایین دست سد با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سنجه های طیفی

سابقه و هدف: یکی از مهمترین عامل ها یی که نقش عمده ای در کاهش حاصلخیزی خاک و تخریب زمین های کشاورزی دارد، عامل شور شدن خاک است. در بسیاری از موارد فعالیت های انسانی و آبیاری زمین های کشاورزی با آب شور عامل شوری زایی می باشد. این مشکل در منطقه ها ی مختلف کشور ایران و بویژه استان خوزستان به چشم می خورد. یکی از چالش های بحث برانگیز سال های اخیر در این استان احداث سد گتوند بر روی بستر نمکی و تاثیر آن بر شور شدن زمین های کشاورزی پایین دست می باشد. از این رو تحقیق حاضر با هدف پایش تغییرات شوری خاک و وضعیت پوشش گیاهی منطقه پایین دست سد گتوند در قبل و بعد از آ بگیری این سد با استفاده از تصویرهای سنجش از دور و سنجه های طیفی و گیاهی صورت گرفته است.مواد و رو ش ها: جهت انجام این تحقیق از سری زمانی تصویرهای ماهوار ه ا ی دو سنجنده ETM+, OLI از سال ۲۰۱۹ - ۱۹۹۹ استفادهگریدد. پس از دریافت تصاویر و انجام پیش پردازش های لازم با استفاده از سنجه های گیاهی ( NDVI, SAVI) ، سنجه بیوفیزیکی پوشش سطح برگ ( LAI ) و سنجه های شور ی خاک، به رو ش طبقه بندی تصمیم گیری درختی تغییرات گیاهان شوری پسند و گیاهان شوری ناپسند با توجه به آستانه به دست آمده در هر سال طبقه بندی و تفکیک گردیدند. سپس نتایج نهایی با توجه به روند تغییرات به دست آمده از سنجه های مورد استفاده و روابط همبستگی آنها با تغییرات اکوسیستم گیاهی منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت .نتایج و بحث: تغییرات پوشش گیاهی در چهار سال ۲۰۱۸ ، ۲۰۱۳ ، ۲۰۰۲ ، ۱۹۹۹ که نسبت به سال های دیگر بیشتر بود با روشطبقه بندی نظارت شده مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار گرفت و مساحت منطقه های تحت پوشش گیاهان معمول و گیاهانشورپسند تهیه گردید. براساس نتایج به دست آمده سال ۱۹۹۹ مساحت کل پوشش گیاهی بیشه زارها حدود ۱۱۱۷ هکتار بود که از اینمقدار حدود ۱۳۴ هکتار آن مربوط به پوشش گیاها ن شوری پسند برآورد گردید. اما این مقادیر د ر سا ل ۲۰۱۸ حدود ۹۲۱ هکتا ر برآوردگردید که منطقه های تحت پوشش گیاهان شورپسند به ۴۴۵ هکتار و گیاهان شوری ناپسند به ۴۷۶ هکتار تغییر یافته است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق، بیانگر شروع بیشترین تنش ها در اکوسیتم گیاهی منطقه و همزمانی افت میزان پوشش سطح برگ و NDVIبا آبگیری سد گتوند از سال ۲۰۱۱ است. این همزمانی که ناشی از شوری آب دریاچه سدگتوند و در نتیجه رودخانه کارون است، رویافزایش شوری و تغییرات کیفیت خاک منطقه و به تبع آن افزایش گیاهان شوری پسند و همچنین تخریب بالای پوشش گیاهی منطقه تاثیر چشمگیری نشان می دهد. شرایط موجود می تواند در طولانی مدت چالش های جدی تری برای اکوسیستم گیاهی منطقه ایجاد کند که تغییر اکوسیستم گیاهی به سمت گیاهان شوری پسند از مهمترین خطرهای جدی آن به شمار می رود .

کلیدواژه ها:

سنجش از دور ، لندست ، گیاهان شوری پسند ، LAI ، SAVI