بررسی کارکردهای شهرت در استنباط احکام فقهی و حقوقی

شهرت به معنای گرایش اکثریت به یک رای و نظر خاص است. شهرت به سه قسم فتوایی، روایی و عملی تقسیم می شود؛ فقهای اهل سنت شهرت فتوایی را در بحث اجماع به آن پرداخته اند. در ارتباط باشهرت روایی باید بیان نمود که کاربرد آن در بحث تعادل و تراجیح مطرح می شود. شهرت عملی که شهرت در عمل به روایت بوده و کاربرد آن در جبر ضعف سند است و البته در آن اختلاف نظر وجوددارد. درگذشته، غالب فقیهان بیشتر اجماع ها و شهرت ها را به چشم علائم راه و جهت های مسیر نگاه میکردند و دراین عصر، برخی از فقیهان بی اعتنا از کنار آنها می گذرند. پذیرش افراطی اجماع و شهرت دردیروز، فقه را دردو زمینه تفسیر نصوص و تعیین حکم درموارد غیر منصوص، از هوای آزاد عقلانیت تاحدودی بازداشت. برآیند اینکه، از جمله کارکردهای شهرت در استنباط فقهی می توان به تخییر در رجوع به متلف و فسخ، مکروه بودن تلقی رکبان، ثبوت خیار غبن، ثبوت ارش در خیار عیب و... اشاره نمود. نگارنده در نوشتار حاضر در صدد است تا ضمن توجه به مفهوم شهرت، انواع آن را تبیین و با بیان دیدگاه های فقها در این زمینه، کارکردهای آن در استنباط فقهی راتحلیل و تشریح نماید