واکاوی نشانه های آیین مهر در نقوش آثار سنگی تمدن باستانی جیرفت ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد

     در ژانویه ۲۰۰۱ میلادی، سیلی در استان کرمان، شهر باستانی جیرفت متعلق به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد را آشکار کرد و در آن، گنجینه­ای از اشیا، با حکاکی­های ممتاز کشف شد. با توجه به ناشناخته ماندن این تمدن باستانی و اهمیت آن، نقش­مایه­های به جامانده از این تمدن، تنها منابع قابل دسترس هستند که مطالعه­ آن­ها، می تواند اطلاعات ارزشمندی درباره­ عقاید، آداب و رسوم و ... از این تمدن در اختیار بگذارد. هدف از این مقاله، شناسایی عقاید تمدن جیرفت در ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد است. به نظر می رسد، نشانه­ها­یی از آیین میترا در نقوش آثار تمدن جیرفت وجود دارد. بررسی وجود نشانه­­های آیین مهر در نقوش تمدن باستانی جیرفت، مساله اساسی این پژوهش است. در این مقاله، ابتدا موقعیت جغرافیایی و تاریخی تمدن جیرفت و سپس طبقه بندی آثار برجای مانده جیرفت بیان شده است و پس از آن، ضمن معرفی آیین مهر و نشانه­های آن، ارتباط نقوش تمدن جیرفت با آیین مهر بررسی شده است. در این راستا، به مقایسه­ نشانه­های آیین مهر و نقوش مهرکده­های باستانی با نقوش ظروف سنگ صابونی تمدن جیرفت پرداخته شده است. در این مطالعه، شباهت­های زیادی بین نشانه­های آیین مهر و نقوش مهرکده­ها با نقوش باستانی تمدن جیرفت دیده می­شود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، محتمل است که دین تمدن جیرفت در ۵۰۰۰ سال پیش قبل از میلاد، مهر­­پرستی و آیین میترا باشد. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانه­ای است.  

کلیدواژه ها:

تمدن جیرفت ، ظروف سنگ صابونی ، میترائیسم ، [۱] مهرکده