تکثرگرایی علمی ساندرا هاردینگ و ناسازگاری های آن

سه جریان اصلی در فلسفه علم فمینیستی وجود دارد: تجربه گرایی فمینیستی، نظریه موقعیت مندی معرفت، و معرفت شناسی پست مدرن. ساندرا هاردینگ فیلسوف علم فمینیست، تلاش می کند نظریه موقعیت مندی معرفت را به طریقی تفسیر کند که نسبت به انتقادات پست مدرن ایمن باشد. این گرایش هاردینگ در دیدگاه او درباره تکثرگرایی علمی نیز دیده می شود. از آراء هاردینگ در دفاع از تکثرگرایی علمی می توان دو استدلال متمایز استخراج کرد: استدلال اول بر مبنای مفهوم «عینیت قوی»، و استدلال دوم در دفاع از «جهانی از علم ها». استدلال مبتنی بر عینیت قوی برگرفته از نظریه موقعیت مندی معرفت است که طبق آن منظر گروه های حاشیه ای واقعیات جهان را با تحریف کمتری بازنمایی می کنند. از طرف دیگر استدلال به نفع جهانی از علم ها متاثر از گرایش های پست مدرن هاردینگ، و مبتنی بر فرض رابطه قوام بخشی متقابل جامعه و علم است. اگرچه هاردینگ هر دو استدلال را به نفع تکثرگرایی علمی به کار می برد، اما این دو استدلال به دو نوع متفاوت از تکثرگرایی علمی منتهی می شوند. این دوگانگی محصول تعارض های موجود میان نظریه موقعیت مندی معرفت و معرفت شناسی پست مدرن است. در مقاله زیر مواضع تناقض آمیز تکثرگرایی علمی هاردینگ درباره دو مسئله «واقع گرایی و ناواقع گرایی علمی»، و الگوی «تعاملات اجتماعی در جامعه علمی» بررسی می شود.

کلیدواژه ها:

فلسفه علم فمینیستی ، تکثرگرایی علمی ، موقعیت مندی معرفت ، معرفت شناسی پست مدرن ، عینیت