روش شناسی تمهید نیرو در سیاست نظامی امام علی (ع)

حضرت علی (ع) در دوران نسبتا کوتاه خلافت خود، با سه جنگ داخلی بزرگ روبه رو شدند که باعث شد بیشتر انرژی و تمرکز حکومت ایشان صرف مسائل نظامی شود. سازماندهی مسلمانان زیر پرچم خلافت جهت جنگ با بخشی دیگر از بدنه جامعه اسلامی، ماموریتی دشوار و پیچیده بود که امیرالمومنین (ع) توانستند با به کار بستن سیاست ها و روش هایی موثر آن را محقق نمایند. در این دوران جامعه مسلمانان سیری تحولی را پشت سر می گذاشت که ثمره ی آن در نبرد دو اندیشه ی کاملا متفاوت یعنی اندیشه علوی و اموی نمودار شد. امام علی (ع) در صدد احیای سنت نبوی بود که با چیرگی فرهنگ برآمده از اندیشه اموی به سوی زوال پیش می رفت. یکی از نمودهای اصلی این احیا در روشهای جذب نیرو نهفته بود. ایشان با آگاهی کامل از ساختار اجتماعی و سیاسی جامعه اسلامی، در صدد بود با روش های پایدار جذب نیروی نظامی بر این مشکل فایق آید. بنابر این تقریر سوال اصلی پژوهش این است: سیاست ها و روش های تمهید نیرو در سیاست نظامی امام علی چه بوده است. مدعا این است که امام علی با استفاده از گزاره های دینی و قبیله ای و با بهره بردن از دو شیوه اخلاق مداری و روحیه نظامی گری در قبایل عرب توانستند شیوه ای معتدل در جذب نیروهای نظامی پایه ریزی نمایند.

کلیدواژه ها:

حضرت علی (ع) ، سیاست نظامی ، تمهید نیرو ، خلافت ، فرماندهی نظامی