مدل سازی ناهنجاری پرتوزا با استفاده از داده های ماهواره ای و پرتوسنجی در سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (GIS): مطالعه موردی در غرب استان کرمان

امروزه یکی از نیازهای ضروری جامعه­ های بشری نیاز به انرژی است. کشور ما نیز در راستای صنعتی ­شدن و تامین انرژی، به منبع­ های نوین تامین انرژی یعنی نیروگاه­ های هسته ­ای روی آورده است. به این ترتیب اکتشاف، حفظ و حراست از منبع­ های اورانیم به عنوان خوراک چنین نیروگاه­ هایی از اهمیت به ­سزایی برخوردار است؛ ولی متاسفانه به دلیل تحریم ­های علمی و فنی کشورهای توسعه­ یافته از جمله امریکا اکتشاف منابع راهبردی اورانیم در کشور ما به کندی پیش می ­رود. از این­رو لزوم خودباوری در عرصه­ ی اکتشاف و حفظ و حراست از این ذخایر راهبردی بیش از پیش احساس می­ شود. در این پژوهش به اکتشاف عنصرهای پرتوزا در غرب استان کرمان پرداخته شده­ است. ناحیه­ ی مورد مطالعه در۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کرمان و ۴۰ کیلومتری شمال سیرجان واقع است. این محدوده بین طول­ های جغرافیایی ''۰۰ '۳۰ °۵۵ تا ''۰۰ '۰۰ °۵۶ شرقی و عرض ­های جغرافیایی ''۰۰ '۳۰  °۲۹ تا ''۰۰ '۰۰ °۳۰ شمالی و در  برگه­ ی زمین ­شناسی ۱:۱۰۰.۰۰۰ پاریز قرار دارد. در این پژوهش از روش­ هایی نظیر فیلتر سازگار یافته تنظیم اختلاط و تصویر (افکنش) زیرفضای متعامد به منظور پردازش داده ­های سنجش از دور، و روش های تک متغیره به منظور پردازش داده­ های پرتوسنجی استفاده شد. نتیجه ­ها بیان­گر قدرت بالای ماهواره­ ی سنتینل۲ در بارزسازی دگرسانی­ های مرتبط با ذخیره­ های اورانیم است. هم­چنین با توجه به زمین­ شناسی منطقه و هاله­ های دگرسانی و بررسی سطح مقطع­ ها، روش فیلتر سازگار یافته تنظیم اختلاط به خوبی توانسته است در تصویرهای سنتینل۲ دگرسانی آرژیلی را بارز نماید. این تصویرها با توجه به زمین ­شناسی ناحیه از قدرت مناسبی برای تفکیک ماسه سنگ­ ها و سنگ ­های سیلیسی از واحدهای دیگر برخوردار هستند. در پایان ناحیه­ های امیدبخش برای پی­جویی عنصرهای پرتوزا و حفظ و حراست از آن معرفی شد. هم­چنین به جهت صحت ­سنجی، بررسی­ های صحرایی پیشین صورت گرفته از ناحیه، مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه ­ها تاییدکننده­ ی وجود مقادیر بالای عنصرهای پرتوزا در ناحیه است.

کلیدواژه ها:

سامانه ی اطلاعات جغرافیایی ، داده های ماهواره ای ، پرتوسنجی ، ناهنجاری های پرتوزا