بازکاوی ماهیت سلاح بعنوان شرط تحقق محاربه از منظر فقه اسلامی

باز اندیشی در خصوص ماهیت و قلمرو حقیقی سلاح بعنوان یکی از شرایط تحقق جرم محاربه در فقه مقارن تحقیقا ضرورتی اجتناب ناپذیر است. زیرا نزد مشهور بکارگیری سلاح درجهت اخافه و ایجاد رعب و وحشت میان مردم رکن رکین محاربه است.اما اینکه منظور از سلاح چیست وبه چه چیزهایی سلاح اطلاق می شود، میان علما اختلاف نظر است.این پژوهش به روش تحلیلی_توصیفی وتطبیقی در راستای پاسخگویی به این پرسش ساماندهی شده است. اکثریتی از فتاوی، تشهیرسلاح را در تحقق محاربه، شرط می دانند.برخی علما معتقدند با تتبع در آیات قرآنی نفس سلاح و حتی اخافه در عنوان محاربه و افساد اخذ نشده و معتبر نیست.برخی دیگرنیز حمل سلاح یا تجهیز آن را ملحق به محاربه می دانند؛چنانکه درجواهر و تحریر الوسیله منقول است. برخی فتاوا تصریح دارند به اطلاق، و حمل سلاح را در تحقق محاربه شرط نمی دانند، بلکه صرف اعمال زور را اگر چه به وسیله سلاح نباشد کافی می دانند.در قواعد آمده است:«حمل سلاح شرط نیست،چنانکه برخی از فقها تصریح کرده اند که در صدق سلاح، فرقی میان عصا و سنگ و ابزارهای دیگری غیر از آنها وجود ندارد. با عنایت به آنچه گفته شد،ابتدا مفهوم سلاح از حیث لغوی و اصطلاحی روشن شد. اقوال و نظرات فقهای فریقین مورد ملاحظه قرار گرفت. ادله ای در باب قرائتها ودسته بندی نظرات و وجوه محتمله مراد ازسلاح اقامه گردید.سپس منظور از سلاح در تحقق محاربه تبیین شد.معلوم گردیدکه سلاح مورد نظر فقها هرآن چیزی است که عرفا به سبب آن رعب و وحشت عمومی ایجاد شود. مع ذالک مهم اخافه عمومی است از هر طریقی که حاصل شود.

کلیدواژه ها:

سلاح ، اخافه ، محاربه