بررسی تنوع قافیه در غزلیات شمس

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: نهمین کنفرانس بین المللی مطالعات زبان، ادبیات، فرهنگ و تاریخ
  • کد COI اختصاصی: LLCSCONF09_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 313
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محبوبه مسلمی زاده

دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

قافیه هایی که شاعران هر دوره به کار برده اند، علاوه بر سطح آوایی، قابلیت بررسی سبک شناسانه در سطح لغوی نیز دارند. مولوی در دیوان غزلیات خود با اشراف به اهمیتت قافیه و استفاده از آن در کنار دیگر عناصر شعر، سخن خود را سخت دلپذیر ساخفه است. هدف این پژوهش بررسی دامنه تنوع قوافی در دیوان غزلیات شمس است. این مقاله بر پایه مطالعه نظری و گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای نگاشته شده است. نگارنده با مطالع دیوان غزلیات شمس، به بررسی سبک شناسان قافیه در سطح لغوی پرداخته است. مولانا برای کاربرد قافیه خود را به هیچ چارچوبی محدود نساخته و بسیار آزادانه به دستکاری و استفاده از اقسام کلمه در هیات قافیه پرداخته است. مولانا در غزل های خود، سوای تازگی درونمایه و شگافی های طرف شعر، در استفاده از ردیف و قافیه و انواع آن و ایجاد تنوع در آنها، میان شعرای پارسی و عربی نظیر ندارد و همین موضوع نویسنده را بر آن داشت تا به این ظرافت و هشیاری مولانا در غزل ها دقت بیشتری مبذول دارد و به جزییات قافیه های دیوان غزلیات از نظر نوع کلمه بپردازد. حاصل پژوهش آن که مولوی هرگز در تنگنای قافیه نمانده و از شش قسم کلمه یعنی اسم و فعل و صفت و قید و شبه جمله و حرف و انواع و زیرمجموعه های آن استفاده وافر کرده است. این چنین وسعت تنوع در قافیه نشان دهنده آن است که در کنار هم هنرهای مولوی، این تنوع جویی بیحد او در مساله قافیه و البته ردیف، همچنان او را بر اوج اعتبار شعر و ادب زبان پارسی نگاه می دارد آن گونه که شاعری دیگر به گرد پای نمی رسد.

کلیدواژه ها

تنوع قافیه، اقسام کلمه، غزلیات شمس

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.