تحلیل باستان شناختی محوطه های ساسانی شهرستان خمین

شهرستان خمین در استان مرکزی و حد فاصل مرکز فلات ایران و زاگرس مرکزی واقع شده است. این موقعیت خاص جغرافیایی، خمین را به منطقه­ای گذرگاهی بین دو حوزه فرهنگی فوق تبدیل کرده است. عبور شاخه­ای از جاده ابریشم از شهرستان خمین، به همراه آثار و یادمان هایی از دو دوره اشکانی و ساسانی در داخل و پیرامون این شهرستان، همچون معبد خورهه، آتشکده آتشکوه، میل ملیون، سنگ نوشته های پهلوی دره غرقاب و ...، کمابیش بر نقش و جایگاه این شهرستان و اهمیت آن در سیر تاریخ فرهنگی ایران گواهی می­دهد. با این وجود، اطلاعات خاصی از کم و کیف باستان­شناسی این منطقه از ایران در دست نیست؛ لذا در نوشته حاضر سعی می­شود بر اساس داده­های باستان­شناسی به دست آمده از دو فصل بررسی باستان­شناسی این شهرستان، ضمن توصیف باستان­شناسی منطقه در دوره ساسانی، الگوهای موثر در شکل­گیری و پراکندگی محوطه­های ساسانی منطقه شناسایی و بازسازی گردد. در این راستا با استفاده از نرم افزار GIS اطلاعات باستان­شناسی ساسانی شهرستان خمین در بافت محیطی منطقه قرار می­گیرد تا الگوهای محیطی موثر در شکل­گیری و پراکندگی محوطه­ها شناسایی و بازسازی گردد. از متون تاریخی نیز در راستای درک بهتر این پراکندگی­ها استفاده ­گردیده است.

کلیدواژه ها:

استقراری ، شهرستان خمین ، ساسانیان ، بررسی باستان شناسی