ارزیابی عملکرد و شاخص های کشت مخلوط ارزن (Panicum miliaceaum L.) و کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) تحت تاثیر تراکم و نسبت های کاشت در منطقه بیرجند

یکی از روش های ایجاد پایداری و حفظ سلامت تولید در بوم نظام های کشاورزی اجرای کشت مخلوط است. به این منظور، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار جهت ارزیابی عملکرد ارزن (Pnicum miliaceaum L.) و کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی ۱۳۹۷ انجام شد. آزمایش با دو عامل تراکم در سه سطح ۲۰ (۵۰ درصد بهینه)، ۴۰ (بهینه) و ۶۰ بوته در مترمربع (۱۵۰ درصد بهینه) برای هر دو گیاه و نسبت های کشت مخلوط ردیفی سری جایگزینی در پنج سطح تک کشتی ارزن معمولی (۰- ۱۰۰ درصد)، سه ردیف ارزن و یک ردیف کینوا (۲۵ درصد- ۷۵ درصد)، یک در میان ارزن و کینوا (۵۰ درصد- ۵۰ درصد)، یک ردیف ارزن و سه ردیف کینوا (۷۵ درصد- ۲۵ درصد) و تک کشتی کینوا (۱۰۰ درصد- ۰) اجرا شد. نتایج نشان داد، تراکم مطلوب برای حصول حداکثر عملکرد دانه در تک کشتی ارزن معمولی (۴۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) و کینوا (۲۳۴۰ کیلوگرم در هکتار) به ترتیب برابر ۶۰ و ۴۰ بوته در مترمربع بود. ترکیب تیماری برتر کشت مخلوط با قابلیت توصیه به کشاورز، نسبت ۲۵ درصد ارزن و ۷۵ درصد کینوا در تراکم ۴۰ بوته در مترمربع با بالاترین نسبت برابری زمین (۳۲/۱) و افزایشی برابر ۹۸/۲۶ درصد در شاخص عملکرد واقعی کل مشخص گردید. همچنین بررسی اثر متقابل در این تیمار افزایش ۲۶/۹ درصدی عملکرد بیولوژیک کینوا (۶۹۳۵ کیلوگرم در هکتار) را بر اساس عملکرد پیش بینی شده نشان داد. با وجود غالبیت و توان رقابتی بالاتر ارزن معمولی نتایج به دست آمده موید سودمندی کشت مخلوط این گیاه با کینوا در منطقه بیرجند است.

کلیدواژه ها:

سری جایگزینی ، شاخص نسبت رقابت ، گیاه زراعی جدید ، نسبت برابری زمین