تحلیل تطبیقی ویژگی‎های جمعیتی در سکونتگاه‎های رسمی و غیررسمی شهر سنندج

سکونتگاه های غیررسمی چالشی بنیادین در شهرنشینی نو به شمار میروند. در برخورد با این چالش، رویکردها و برنامههای گوناگونی بهکار گرفته شده است، ولی بسیاری از برنامهها به دلایل گوناگون ازآن گونه نبود شناخت ویژگیهای این سکونتگاه ها به ویژه ابعاد جمعیتی با کامیابی همراه نبوده است. بررسی‎ها نشان می‎دهد ابعاد اسکان در سکونتگاههای غیررسمی در سنندج بسیار فراتر از میانگین کشوری است و بیش از نیمی از جمعیت شهر را فرا گرفته است. هدف این نوشتار واکاوی شاخصها و ویژگی‎های جمعیتی در سکونتگاه های غیررسمی و همسنجی آن با دیگر سکونتگاه های شهر سنندج است. این پژوهش یک بررسی توصیفی و از گونه اکتشافی است و با کمک دادههای ثانویه (اطلاعات سرشماری در سال‎های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵) درباره محله‎های سنندج به نتیجه رسیده است. دستاوردها نشان می‎دهد که بیشترین دگرگونی های جمعیتی شهر سنندج دربرگیرنده حجم، آهنگ رشد جمعیت و مهاجرت در سکونتگاه های غیررسمی شکل میگیرد. افزون بر این، از دید ویژگی‎های ایستای جمعیت شامل تراکم در خانوار، تراکم در زمین، چگونگی آموزش، بار تکفل و چندوچونی اشتغال گونه ای ناپایداری و نبود توازن در میان سکونتگاه ها برپاست که همگی میتوانند زمینه‎ساز نمایان شدن دیگر چالش های شهری باشند. راهکار سیاستی نوشتار این است که در فراهم‎آوری و پیشبرد یک رویکرد فراگیر برای برنامهریزی و مدیریت بر پایه بهسازی و بازآفرینی این سکونتگاه ها، توجه به ویژگی‎ها و شاخص‎های جمعیتی آنها بایسته و بنیادین است. نتایج این مقاله، علاوه بر نشان دادن ابعاد و ویژگی‎های مختلف جمعیت در مناطق و محلات سنندج، درس‎های مهمی را برای برنامه‎ریزان و سیاست‎گذاران در مورد سیاست‎های توزیع مجدد جمعیت و مدیریت شهری ارائه می‎دهد.

کلیدواژه ها:

شاخصهای جمعیتی ، ویژگی‎های ایستای جمعیت ، سکونتگاه های رسمی ، سکونتگاه های غیررسمی ، شهر سنندج