نظام اطلاعات بازار کار: مفهوم شناسی و بررسی وضعیت ایران

دسترسی به آمار و اطلاعات جامع درخصوص بازار کار می تواند در کاهش هزینه شغلیابی برای نیروی کار و بنگاهها، افزایش انطباق بین عرضه و تقاضای بازار کار، کاهش هزینه مبادله و آثار بیرونی منفی، افزایش کارایی نظام آموزشی به همراه افزایش اطلاعات برپایه فرصت های یادگیری، تنظیم بازار کار و درنهایت کمک به تصمیم گیری درست سیاستگذاران در بازار کار موثر واقع شود. برای طراحی نظام اطلاعات بازار کار بهینه می بایست در ابتدا اجزای نظام اطلاعات بازار کار بهینه، الزامات و مراحل پیادهسازی آن بررسی و شناسایی شود: اجزای نظام اطلاعات بازار کار شامل اطلاعات متناسب، دقیق و به روز، تحلیلگران بازار کار و ابزارهای انتقال اطلاعات هستند. الزامات نظام اطلاعات بازار کار بهینه شامل مدیریت و هزینه موثر، زیرساخت نهادی و تامین منافع ذینفعان اصلی، آموزش و راهنمایی برای استفاده بهینه از اطلاعات و تحلیل و تفسیر داده است. پیادهسازی نظام اطلاعات بازار کار بهینه را میتوان در پنج مرحله تعیین اهداف تحلیل، جمعآوری داده، ایجاد ظرفیت، تحلیل، انتشار و استفاده از دادهها و تحلیلهای بازار کار تعریف کرد. نظام اطلاعات بازار کار را براساس ساختار میتوان به سه نوع تقسیم کرد. نظام پایه، نظام میانی و نظام پیشرفته. سیستم فعلی نظام اطلاعات بازار کار در ایران به نظام پایه (نوع اول) شبیه است و درحال حاضر دو مرکز و نهاد رسمی کشور مرکز آمار ایران و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درخصوص اطلاعات بازار کار فعالیت دارند. آسیب شناسی نظام اطلاعات بازار کار ایران، از دو جنبه ساختار و داده قابل بررسی است. مهم ترین چالش های موجود از منظر ساختار را می توان فقدان الگو و راهبرد مشخص درخصوص سیاستگذاری، برنامه ریزی و سازماندهی آماری، فقدان متولی مشخص، پراکندگی و موازی کاری، فقدان مکانیسم نظارتی و فقدان تکلیف قانونی مصرح در شرح وظایف نهادهای متولی آمار و اطلاعات بازار کار دانست. مهم ترین چالش بخش داده، عدم استقرار نظام جامع ثبتی مبنا، نواقص پرسشنامه و وزندهی، نواقص آمار عملکرد کاریابیها و دادههای سمت تقاضا، فقدان دادههای مربوط به کارگاههای خرد و عدم استخراج دادههایی نظیر اندازهگیری مهارت، فرصتهای شغلی خالی، آمار سازمانهای آموزشی و مهارتآموزی کشور و دادههای خرد سمت تقاضای نیروی کار است که می بایست تهیه شوند. همچنین عدم هماهنگی بین دستگاه های اجرایی برای تبادل اطلاعات و عدم دانش استفاده از داده های اداری ثبت شده، چالش دیگری است که می بایست به رفع آن توجه شود. درمجموع با توجه به اهمیت و تاکید اسناد بالادستی بر استقرار نظام جامع آمار و اطلاعات بازار کار، با هدف تحقق ساختار و نظام مطلوب اطلاعات بازار کار در ایران ضروری است وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف شود با همکاری مرکز آمار ایران، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت آموزش و پرورش، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان امور مالیاتی، سازمان تامین اجتماعی و سازمان آموزش فنی وحرفه ای، نظام آمار و اطلاعات بازار کار را با پوشش کامل و امکان رصد تعامل نظام های آموزشی، تولیدی، تامین اجتماعی و فنی وحرفه ای را فراهم نماید. همچنین لازم است در استقرار نظام اطلاعات بازار کار، استانداردهای مرکز آمار ایران مبنا قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آمار ، اطلاعات ، بازار کار ، نظام آماری ثبتی- مبنا